توبه نصوح

توبۀ نَصوح
کنایه از توبه‌ای استوار، راست، و خالص. منظور از توبۀ نصوح، پشیمانی از کردۀ گناه به دل و استغفار به زبان و انجام‌ندادن با جسم و تصمیم قلبی است که دیگر آن عمل انجام نشود. نیز گفته‌اند توبه نصوح آن است که آشکار و نهان در اعمال بنده اثری از معصیت باقی نماند و توبه‌ای است که نجات و رستگاری صاحب آن به‌زودی حاصل شود و دیر بپاید. در دفتر پنجم مثنوی معنوی آمده است نصوح مردی زیباروی بود که سال‌ها به دلاکی زنان مشغول بود تا آن‌که روزی درپی گم‌شدن گوهر دختر شاه و ترس از رسواشدن، برای همیشه از آن کار توبه کرد. در داستانِ مولوی، و نیز در بیشتر تفاسیرِ قدیم، از مأخذِ داستان یاد نشده است. به احتمال بیشتر، براساس آیۀ «یا اَیُها‌الذینَ آمنوا توبوا اِلی الله توبة نصوحاً» و خیال‌پردازی، شخصیتی به نام نصوح‌ ساخته و پرداخته شده‌ و قصه‌ای پرشاخ و برگ دربارۀ او به‌تدریج شکل گرفته است.