تولی خان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

تولی‌خان‌ ( ـ۶۲۷ق)

(یا: تولوی‌خان) از شاهزادگان مغولی در ایران. چهارمین پسر چنگیزخان مغول و به‌ شجاعت‌ و رأی‌ و تدبیر مشهور و بیشتر اوقات همراه پدر و مشاور او بود و کار لشکرکشی و تجهیز سپاه را به‌عهده داشت و به همین سبب از جانب چنگیزخان لقب «اُلُغ نُویان» (امیر بزرگ) یافته بود. وی در هنگام‌ فتح‌ چین،‌ همراه‌ پدر بود و در لشکرکشی‌ به‌ ایران‌، ولایات خراسان‌، ازجمله مَرْو، سَرَخْس‌، نیشابور، هَرات‌ و قُهِسْتان‌ را تسخیر کرد. بعد از فوت‌ چنگیز، طبق رسم مغول که تا انتخاب خان جدید کوچک‌ترین فرزند عهده‌دار حکومت بود، فرمانروایی به تولی رسید (حک: ۶۲۴ـ۶۲۶ق) و با انتخاب اُوگْتای قاآن، سومین پسر چنگیزخان، تولی‌ به‌ اطاعت‌ او درآمد و ملازم‌ وی‌ بود.