تکلیف والدین
تَکلیف والدین
اختیار، اقتدار و وظایف قانونی والدین نسبت به فرزند و اموال او. در حقوق ایران میزان اختیار پدر و مادر نسبت به طفل، با یکدیگر متفاوت است. به‌موجب مواد ۱۱۸۰ و ۱۱۸۳ قانون مدنی، فرزند صغیر تحت ولایت قهری پدر و جد پدری خود است و همۀ امورِ مربوط به اموال و حقوق مالی او در اختیار ولی، به‌عنوان نمایندۀ قانونی او، قرار دارد. در صورتی‌که ثابت شود ولی قهری رعایت غبطۀ صغیر را نمی‌کند و مرتکب اقداماتی می‌شود که به‌ضرر مولّی علیه است، دادگاه ولیِ مذکور را عزل و از تصرف در اموال صغیر منع می‌کند. پرداخت نفقۀ اولاد برعهدۀ پدر، و پس از فوت او برعهدۀ اجداد پدری است. در صورت نبود آن‌ها و یا عدم امکان، نفقۀ طفل برعهدۀ مادر است. ازجمله تکالیف والدین حضانت طفل است؛ حضانت طفل برای والدین هم حق است و هم تکلیف. حضانت طفل، اعم از دختر و پسر، تا هفت‌‌سالگی با مادر است و پس از آن در صورت بروز اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک، به تشخیص دادگاه است. اگر مادر در مدتی‌که حضانت با اوست مبتلا به جنون شود یا شوهر کند، حق حضانت با پدر است. نگهداری و تربیت طفل تکلیفی دیگر است که پدر و مادر نمی‌توانند از خود ساقط کنند. در صورت خودداری هریک از والدین که حضانت طفل با اوست، دادگاه او را ملزم به انجام تکلیف می‌کند. پدر و مادر مکلف‌اند که درحد توانایی خود در تربیت اطفال خویش بکوشند. چنانچه براثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، دادگاه در این‌باره تصمیم مقتضی خواهد گرفت.