تیپوسلطان، ابوالفتح (۱۱۶۳ـ۱۲۱۴ق)
تیپوسلطان، ابوالفتح (۱۱۶۳ـ۱۲۱۴ق)
| ابوالفتح تیپوسلطان | |
|---|---|
| زادروز |
۱۱۶۳ق |
| درگذشت | ۱۲۱۴ق |
| ملیت | هندوستانی |
| نام‌های دیگر | تیپو صاحب، دیون هلی |
| شغل و تخصص اصلی | فرمانروا |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
| خویشاوندان سرشناس | حیدر علی خان (پدر) |
(یا: تیپو صاحب، دیوَن هَلّی) بنیانگذار (۱۱۹۷ـ۱۲۱۴ق) سلطنت میسور (حک:کرناتک کنونی) و از پادشاهان شیعی هند. فرزند حیدر علی‌خان، از سلاطین مقتدر هند، بود و در پنج‌سالگی به تحصیل پرداخت و در علوم اسلامی، زبان‌های عربی و فارسی و انگلیسی و فرانسه و اردو و آداب و فنون جنگی مهارت یافت. وی در دوران ولیعهدی و سپس پادشاهی خود، برای اخراج انگلیسی‌ها از هند، با انگلیسی‌ها یا داعیان دست‌نشاندۀ مسلمان و هندوی آن‌ها بارها جنگید و پیروزی‌های درخشانی نیز به‌دست آورد. کورنوالیس، نایب‌‌السلطنۀ انگلیسی هند، با تیپو سلطان وارد جنگ شد و او را وادار به پرداخت غرامت و واگذاری بخشی از قلمروش به انگلیسی‌ها کرد. تیپوسلطان نیز بعد از ارسال نامه‌هایی به نظام حیدرآباد و امرای مراتهه و برحذر داشتن آنان از تفرقه و تشویق به اتحاد علیه انگلیس، از فرانسویان یاری خواست تا در مقابل حملات احتمالی انگلیسی‌ها مقاومت کند که این کار به برانگیختن خشم انگلیسی‌ها و حملۀ آنان به میسور منجر شد. در این نبرد، پس از محاصرۀ پایتخت میسور و به‌رغم خیانت اطرافیان، تیپوسلطان مردانه جنگید و سرانجام کشته شد و اموالش به غارت رفت. پیکرش را در کنار آرامگاه پدرش در لاله باغ به‌خاک سپردند. از اقدامات مهم وی در دوران حکومت باید به برقراری آرامش و امنیت و رفاه در کشور، تأسیس ارتش نوین، مدارس و کارخانه‌ها و توسعۀ کشاورزی و ایجاد ارتباط‌های نظامی و مالی و صنعتی با کشورهای همسایه خود (ازجملۀ ایران در زمان کریم‌خان زند) اشاره کرد. وی مردی نجیب، شجاع، پاکدامن و خداترس بود که به عالمان و شاعران احترام می‌گذاشت و به احکام شرعی نیز تماماً عمل می‌کرد.