جابلقا و جابلسا
جابُلْقا و جابُلْسا
(یا: جابُرقا و جابُرْسا) اصطلاحی حِکْمی و عرفانی در پاره‌ای از متون، و نیز نام دو شهر که در باورهای خرافی ایرانیان بدان اشاره شده است. این دو شهر در مشرق و مغرب عالم قرار داشته و به اعتقاد گروهی از اشراقیان کنایه از منزل نخست (جابلقا) و منزل آخر (جابلسا) سلوک در عالم مثال بوده است. صوفیان برای این دو شهر تعبیرهای متفاوتی دارند، مثلاً شهرهایی در عالم مثال و هِوَرقلیا هستند، یا دو برزخ بین عالم غیب و شهادت‌اند، یا منزل اول و آخر سالک در سلوک هستند. همچنین ساکنان جابلقا را بازماندگان قوم عاد و پیرو هود و مردم جابلسا را از قوم ثمود و پیرو صالح دانسته‌اند. در عرفان اسلامی نیز، گروهی از عارفان، این دو شهر را از ابعادِ غیر ظاهرِ عالم وجود امّا دارای تعیّن حقیقی دانسته‌اند. نیز گفته‌اند در پس این دو شهر طوایفی ازجمله یأجوج و مأجوج سکنا دارند. شماری از عارفان، با ادّعای ورود به جابلقا، از خصوصّیات دیوار شهر، دروازه‌ها، کوی‌ها و دیگر جزئیّات آن خبر داده‌اند.