جبار (اخترشناسی)

جَبّار (اخترشناسی)(Orion)

در اخترشناسی، صورت فلکی چشمگیری در ناحیۀ استوایی آسمان، به‌شکل شکارچی (← کرۀ آسمانی). در گذشته این صورت فلکی را گاهی «جوزا» می‌نامیدند. ستاره‌های درخشان آلفا جبّار (اِبْط‌الجوزا)، گاما جبّار (ناجد)، بتا جبّار (رِجل‌الجَبار) و کاپا جبّار شانه‌ها و پاهای جبّار را مشخص می‌کنند. بین آن‌ها، با قرارگرفتن سه ستارۀ قدر دوم دلتا، اپسیلون و زِتا در فاصله‌های مساوی و در خطی مستقیم، کمربندی را تشکیل می‌دهند که به آن حمایل جوزا یا نِطاق‌الجوز می‌گویند. در پایینِ کمربند، خطی شامل چند ستارۀ کم‌فروغ‌تر شمشیر جبّار را نشان می‌دهند. یکی از آن‌ها، تتا جبّار، درواقع ستاره نیست، بلکه درخشان‌ترین بخش از سحابی جبّار است. در همان نزدیکی، یکی از شاخص‌ترین سحابی‌های تاریک، سحابی کله‌اسبی، قرار گرفته است. آلفا جبّار و بتا جبّار (ابط‌الجوزا و رِجل‌الجوزا) هر دو ستاره‌هایی از قدر اول و اَبَرغول اند، اما اولی سرخ‌رنگ و دومی، مانند بیشترِ ستاره‌های درخشان ناحیۀ جبّار، آبی ـ سفید است. شهاب‌های جبّاری که از ۲۶ مهر تا ۴ آبان در محدودۀ جبّار نمایان می‌شوند، به دنباله‌دار هالی مربوط‌اند.

---