جبهه ملی
جبهۀ مِلّی
گسترده‌ترین سازمان سیاسی ایران از دهۀ ۱۳۲۰ش تاکنون. این سازمان درپی تحصن جمعی از معترضان به روند انتخابات دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی توسط بیست تن از نمایندگان متحصنان به ریاست دکتر محمد مصدق در آبان ۱۳۲۸ به‌وجود آمد. بعضی از احزاب و گروه‌های سیاسی، شامل حزب ایران، جمعیت آزادی مردم ایران، حزب ملت ایران، حزب زحمتکشان ملت ایران، مجمع مسلمانان مجاهد، جمعیت فدائیان اسلام و برخی اتحادیه‌ها و گروه‌های صنفی، یا به عضویت جبهه ملی درآمدند یا به همکاری با آن پرداختند. در تجدید انتخابات مجلس، هشت تن از اعضای جبهۀ ملی به نمایندگی انتخاب شدند و فراکسیون جبهۀ ملی را به‌وجود آوردند. جبهۀ ملی، رهبری نهضت ملی‌‌شدن صنعت نفت را به‌دست گرفت و با تصویب طرح تهیه‌‌شدۀ کمیسیون نفت مجلس شورای ملی به ریاست مصدق در مجالس شورا و سنا، صنعت نفت ایران ملی شد. در اردیبهشت ۱۳۳۰ش مصدق به نخست‌وزیری رسید و بعضی از اعضای جبهۀ ملی در کابینۀ او مقاماتی را به‌عهده گرفتند. در مجلس هفدهم نیز حدود ۳۰ تن از اعضا یا همراهان جبهۀ ملی به نمایندگی انتخاب شدند. درپی کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و برکناری مصدق از نخست‌وزیری، بعضی از سران و فعالان جبهۀ ملی و احزاب تشکیلدهندۀ آن دستگیر و زندانی شدند و جبهۀ ملی اول عملاً از میان رفت. با تشکیل نهضت مقاومت ملی، برخی از رهبران و اعضای جبهۀ ملی و احزاب و گروه‌های عضو آن به نهضت پیوستند. در تیر ۱۳۳۹ جبهۀ ملی دوم با شرکت حزب ایران، حزب مردم ایران (جانشین جمعیت آزادی مردم ایران)، حزب ملت ایران و چند حزب و گروه دیگر تشکیل شد. درپی دستگیری و زندانی‌شدن شماری از سران جبهۀ ملی و اختلافات درونی جبهه درخصوص استقلال یا انحلال احزاب در جبهۀ ملی و اختلاف نظر رهبران جبهه با مصدق در این خصوص شورای عالی جبهه در اردیبهشت ۱۳۴۳، استعفا کرد و جبهۀ ملی دوم منحل شد. در مرداد آن سال جبهۀ ملی سوم با عضویت نهضت آزادی ایران، حزب ملت ایران، حزب مردم ایران، و جامعۀ سوسیالیست‌های نهضت ملی ایران، تشکیل شد، اما کوتاه‌زمانی پس از آن، با دستگیری سران جبهه و رهبران احزاب تشکیلدهندۀ آن، فعالیت جبهۀ ملی سوم در داخل کشور متوقف شد و به خارج از کشور انتقال یافت. در آبان ۱۳۵۶ جبهۀ ملی چهارم با عنوان «اتحاد نیروهای جبهۀ ملی ایران» با عضویت حزب ایران، حزب ملت ایران، و جامعۀ سوسیالیست‌ها تشکیل شد. در بهمن ۱۳۵۷، بعضی از اعضای جبهۀ ملی در کابینۀ مهندس مهدی بازرگان عضویت یافتند. امروزه جبهۀ ملی فعالیت چشمگیری ندارد.