جنگ جمل
جنگ جَمَل
اولین جنگ داخلی در صدر اسلام، بین حضرت علی (ع) از یک‌سو و عایشه و طلحه و زبیر از سوی دیگر در ۳۶ق، که به پیروزی حضرت علی (ع) انجامید. این جنگ در نزدیکی بصره درگرفت و چون عایشه جنگ را از روی شُتر زره‌پوشی که بر آن سوار بود، هدایت می‌کرد به جنگ جمل معروف گشت. عایشه به‌هنگام حج عمره از قتل عثمان باخبر شد و او که در ابتدا مردم را به شورش علیه عثمان دعوت می‌کرد پس از شنیدن بیعت مردم با حضرت علی (ع)، و خلافت وی، مردم را به خونخواهی عثمان شوراند و در ضدّیت با حضرت علی (ع) و واگذاشتن خلافت به شورا با مردم سخن گفت. طلحه و زبیر نیز که در طمع خلافت و فرمانروایی بودند به تحریک بیشتر عایشه پرداختند و بیعت خود را با حضرت علی (ع) از روی اکراه و ترس خواندند. آنان با کمک معاویه و عاملان عثمان سپاهی فراهم آورده به بصره رفتند. حضرت علی (ع) طی نامه‌ای از ابوموسی اشعری، عامل کوفه خواست تا مردم را برای پیوستن به او آماده کند ولی او مردم را از این کار بازداشت و آن را فتنه خواند. امام نیز ابوموسی را معزول و قَرظَه بن کعب انصاری را به‌جای او والی کوفه کرد. سپاهیان امام ۱۹ یا ۲۰هزار تن و لشکریان شورشی ۳۰هزار تن یا بیشتر بوده‌اند. قبل از جنگ حضرت علی (ع) کسانی را برای مصالحه نزد عایشه، طلحه و زبیر فرستاد و آنان را از برادرکشی منع کرد. ولی گروهی از کوفیان محرک قتل عثمان با هماهنگی خودشان به ناگاه جنگ را شروع کردند و صلح ایجاد نشد. جنگ به نفع حضرت علی (ع) و یارانش خاتمه یافت. او همه را از کشتن زخمیان، اسیران و فراریان نهی کرد و اسیر‌کردن زنان و به غنیمت‌گرفتن اموال آن‌ها را ناروا دانست. امام عایشه را با همراهانی، با احترام روانه مدینه کرد. از مرگ طلحه و زبیر بسیار اندوهناک شد چرا که در جنگ‌های صدر اسلام، برای پیامبر (ص) بسیار جنگیده بودند و فرمود تا آن‌ها را به‌خاک بسپارند.