جنگ خلیج فارس
جنگ خلیج فارس
منازعۀ مسلحانه‌ای که با حملۀ عراق به کویت و اشغال آن کشور آغاز شد و به جنگی تمام‌عیار انجامید، و با شکست عراق و آزاد شدن کویت به‌پایان رسید (اوت ۱۹۹۰ـ فوریۀ ۱۹۹۱). بهانۀ عراق برای حمله به کویت اختلاف مرزی بین دو کشور، ادعای ارضی دیرین عراق بر خاک کویت، و سوءاستفادۀ کویت از میدان نفتی مشترک رُمَیله در مرز دو کشور بود. کویت که تا ۱۸۸۹ بخشی از امپراتوری عثمانی بود، در این سال خودمختاری و در ۱۹۶۱ استقلال یافت، اما عراق تا ۱۹۶۳ موجودیت آن کشور را به رسمیت نشناخته بود. در جنگ ایران و عراق (۱۹۸۰ـ۱۹۸۸) روابط عراق و کویت به‌سبب کمک‌های مالی و سیاسی کویت به عراق بهبود یافت. بعد از جنگ، عراق خواهان بخشیده‌شدن بدهی‌های خود شد و ضمناً مدعی بود که کویت نفت مرز مشترک را می‌دزدد. برای همین خواستار گرفتن سهم خود شد، و در عین حال کویت را متهم کرد که با تولید مازاد بر سهمیۀ خود با پایین‌آوردن قیمت نفت به عراق ضرر می‌رساند. تنش بالا گرفت و عراق ادعای مالکیت بر کویت را بار دیگر مطرح، در دوم اوت ۱۹۹۰ سراسر کویت را اشغال و دولتی دست‌نشانده به ریاست یک سرهنگ کویتی منصوب کرد. شورای امنیت سازمان ملل و اتحادیۀ عرب بی‌درنگ عراق را محکوم کردند. عراق در هشتم اوت کویت را به قلمرو خود منضم کرد. یک‌هفته پس از اشغال کویت، تمرکز نیروهای بین‌المللی در عربستان سعودی آغاز شد. در ۲۹ نوامبر شورای امنیت قطعنامه‌ای مبنی‌بر استفاده از همۀ امکانات برای بیرون‌راندن عراق صادر، و پانزدهم ژانویۀ ۱۹۹۱ را ضرب‌الاجل خروج عراق از کویت تعیین کرد. در دوازدهم ژانویه کنگرۀ امریکا اجازۀ استفاده از قوۀ قهریه را به جورج بوش، رئیس‌جمهور امریکا داد. در هفدهم ژانویه نیروهای ائتلاف حملات گسترده به اهداف خود را آغاز کردند. نیروی هوایی و ارتباطات عراق از هم پاشید و عراق چندین موشک اسکاد به عربستان و اسرائیل پرتاب و دشمنان را به استفاده از سلاح‌های شیمیایی تهدید کرد. در ۳۰ ژانویه نیروی زمینی عراق شهر کوچک مرزی خفجی را در عربستان اشغال کرد. نیروهای ائتلاف در ۲۴ فوریه تعرض زمینی را آغاز کردند و ارتش عراق در مدت کوتاه ۱۰۰ ساعت درهم شکست و در حین عقب‌نشینی، چاه‌های نفت کویت را به آتش کشید و خسارات زیست‌محیطی عظیمی به‌بار آورد. در ۲۸ فوریه ائتلاف با اعلام پیروزی و دست یافتن به اهداف خود، آتش‌بس داد. تلفات عراق ۳۵هزار نفر برآورد شد، اما نیروهای ائتلاف تلفات اندکی دادند که ۲۴۰ کشته و ۴۵۸ زخمی امریکایی از آن جمله بود. در این جنگ امریکا از سلاح‌های بسیار پیشرفتۀ جدید استفاده کرد. فرماندۀ نیروهای ائتلاف ژنرال شوارتسکف امریکایی بود. این جنگ بعدها به جنگ اول خلیج فارس معروف شد. جنگ بعدی که با ائتلاف نیروهای امریکا و انگلیس و کمک چند کشور دیگر در آوریل ۲۰۰۳ به‌قصد سرنگونی رژیم صدام حسین آغاز شد و ۲۱ روز به‌طول انجامید و به اشغال عراق منجر شد، به جنگ دوم خلیج فارس معروف است.