جنگ های ایتالیا

جنگ‌های ایتالیا (Italian Wars)

جنگ‌هاي ايتاليا

سلسله‌جنگ‌هایی از ۱۴۹۴ تا ۱۵۵۹م بین قدرت‌های مهم اروپا برای تسلّط بر قلمرو ایتالیا. بیشتر مناطق ایتالیا، دستگاه پاپ، اسپانیا، امپراتوری مقدس روم، فرانسه، و سوئیس در این جنگ‌ها درگیر بودند. درگیری عمدتاً بین فرانسه و اسپانیا بود و عاملِ تعیین‌کنندۀ بیعت ناپایدار قلمروهای رقیب درون ایتالیا و همچنین دستگاه پاپ منافع کوتاه‌مدت و شخصی آن‌ها بود. نتیجۀ نهایی پیروزی اسپانیا بود. این جنگ‌ها، به‌لحاظ فرهنگی، از بابت گسترش دامنۀ نفوذ رنسانسِ ایتالیا در سراسر اروپا اهمیت داشتند. در مرحلۀ اول (۱۴۹۴ـ۱۴۹۵) شارل هشتم، پادشاه فرانسه، بر ایتالیا تاخت و ناپل را، که چندان راغب به تصرّفش نبود، تصرف کرد و خود را پادشاه ناپل اعلام کرد، امّا اسپانیا و متحدان ایتالیایی‌اش، در ۱۴۹۶م، او را از ناپل راندند. در حملۀ دوم فرانسه در ۱۴۹۹م، لوئی دوازدهم، به‌کمک ونیز، میلان، و جنووا را گرفت و کوشید ناپل را بازپس گیرد. نخست، با فردیناند، پادشاه آراگون، هم‌پیمان شد، اما بعد آراگونی‌ها فرانسویان را از جنوب ایتالیا راندند (۱۵۰۴). منازعه با پیوستن ماکسیمیلیان اول به پاپ یولیوس دوم، چند ایالت دیگر ایتالیا، فرانسه، و اسپانیا و تشکیل اتحادیۀ کامبره در ۱۵۰۸، که سعی داشت متصرّفاتِ ونیز را تجزیه کند، ادامه یافت، اما بروز کشمکش بر سر غنایم به تشکیل اتحادیۀ مقدس برضد فرانسه در ۱۵۱۱ انجامید. سوئیس دخالت کرد و لوئی دوازدهم را از میلان راند، اما جانشین او، فرانسوای اول، پس از پیروزی در نبرد مارینیانو در ۱۵۱۵ آن را بازپس گرفت. سپس دوران نسبتاً آرامی پدید آمد که با مرگ فردیناند (۱۵۱۶) و ماکسیمیلیان (۱۵۱۹) همراه بود. جنگ در دهۀ ۱۵۲۰ از سر گرفته شد و این‌بار در ابعادی وسیع‌تر در سطح اروپا بین هاپسبورگ‌ها به ریاست شارل پنجم، و خاندان والوا به ریاست فرانسوای اول. شارل پنجم در نبرد پاویا در ۱۵۲۵ فرانسوای اول را مغلوب و اسیر کرد و واداراش کرد از ادعای خویش بر ممالک ایتالیا چشم پوشد. فرانسه، دستگاه پاپ و سایر ممالک ایتالیا در واکنش برضد خاندان هاپسبورگ اتحادیۀ کنیاک را برضد شارل تشکیل دادند. واقعۀ معروف تاراج رُم (۱۵۲۷) که لشکر شارل انجام داد نتیجۀ همین هم‌پیمانی بود. شکست‌های پیاپی، فرانسوای اول را واداشت که در ۱۵۲۹ با امضای پیمان‌های بارسلون و کامبره مجدداً از ادعاهایش بر ایتالیا صرف‌نظر کند. آخرین مرحلۀ جنگ‌ها (۱۵۲۹ـ۱۵۵۹) با دخالت‌های خارجی محدود در ایتالیا توأم بود که با انعقاد پیمان کاتوـ کامبرسی و چشم‌پوشی نهایی فرانسه از ادعاهایش بر ایتالیا پایان یافت.

---