جودت، عبدالله (مارطیه ۱۸۶۹ـ استانبول ۱۹۳۲)

عبدالله جودت;
زادروز	مارطیه ۱۸۶۹م;
درگذشت	استانبول ۱۹۳۲م
ملیت	کردتبار ترکیه ای
تحصیلات و محل تحصیل	دانشکده پزشکی (۱۸۹۴)
شغل و تخصص اصلی	مترجم
شغل و تخصص های دیگر	شاعر و دولتمرد
لقب	عدوالله
آثار	نگاهی تاریخی و فلسفی به جهان اسلام (۱۹۲۲)؛ ترجمه رباعیات خیام (استانبول ۱۹۱۴)؛ مجموعه شعر هیچ
گروه مقاله	ادبیات سایر کشورها

جودَت، عبدالله (مارطیه ۱۸۶۹ـ استانبول ۱۹۳۲)

مترجم، شاعر و از فعالان سیاسی کردتبار ترکیه. در ۱۸۹۴ از دانشکدۀ پزشکی فارغ‌التحصیل شد. در دورۀ تحصیل همراه چندین تن از دانشجویان در ۱۸۸۹ گروهی مخفی با نام اتحاد عثمانی برای سرنگونی حکومت سلطان عبدالحمید دوم تشکیل داد که بعدها با نام اتحادّ و ترقی فعالیت می‌کرد. به‌علّت فعالیت‌های سیاسی و مخالفت با حکومت بارها دستگیر و زندانی (۱۸۹۵) و در ۱۸۹۶ با تصمیم هیئت وزیران به طرابلس غرب (لیبی) تبعید شد. در آن‌جا نیز فعالیت‌های سیاسی خود را ادامه داد و با نام مستعار «یک کرد» برای مجلات میزان و مشورت مقاله می‌نوشت. در ۱۸۹۷ به ژنو گریخت و نشریۀ عثمانی را منتشر کرد و وارد کمیتۀ مرکزی جمعیت اتحاد و ترقی شد. در ۱۸۹۹ با سمت پزشک سفارت عثمانی به وین رفت اما در ۱۹۰۳ از سفارت وین اخراج و محکوم به ترک اتریش شد. در ۱۹۰۴ به ژنو برگشت و در آن‌جا با تأسیس چاپخانه‌ای مجلۀ اجتهاد را منتشر و در همین سال به تأسیس جمعیت اتحاد و انقلابِ عثمانی کمک کرد و متعاقب آن، از سوئیس اخراج شد. پس از آن نشریۀ اجتهاد و کتابخانه‌اش را به مصر برد و فعالیت‌های سیاسی خود را ادامه داد. بعد از سقوط سلطان عبدالحمید دوم به استانبول بازگشت (۱۹۱۱) و سرانجام دومین رئیس فرقۀ دموکرات شد. نشریۀ اجتهاد به‌سبب مقالات دین‌ستیزانۀ او چندبار تعطیل شد. در جمعیت تجزیه‌طلب تعالی کردستان در انگلستان همکاری فعالانه داشت. بعد از جنگ جهانی اول دوبار به مقام وزارت بهداشت رسید و هر دوبار از کار برکنار شد. بهائیت را به‌عنوان دینی جدید پذیرفت. اواخر عمر را در انزوا و تنهایی سپری کرد. مسلمانان به او لقب «عدوالله» دادند. از آثار اوست: فنون و فلسفه؛ محکمۀ کُبری؛ حدّ تأدیب؛ نگاهی تاریخی و فلسفی به جهان اسلام (۱۹۲۲)؛ ترجمۀ کتاب بررسی تاریخ اسلام‌گرایی دوزی، خاورشناس فرانسوی، با عنوان تاریخ اسلامیت؛ ترجمۀ فیزیولوژی تفکر اثر لودویگ بوخنر (۱۸۹۲)؛ مجموعۀ شعر موسیقی خیال‌انگیز (۱۹۳۱)، ترجمۀ رباعیات خیام (استانبول ۱۹۱۴)، ترجمۀ گزیده‌ای از اشعار مولانا با عنوان دل مست مولانا (استانبول ۱۹۲۱) و مجموعۀ شعر: هیچ؛ طلوعات؛ قهریات. وی هملت و چند اثر دیگر از شکسپیر و گیوم تل از شیلّر را نیز ترجمه کرده است.