جیرفت، شهرستان
| جیرفت، شهرستان | |
|---|---|
| استان | کرمان |
| بخش | مرکزی، ساردوئیه و جبال بارز |
| جمعیت | ۱۸۷,۵۹۵ نفر(۱۳۸۵ش) |
| موقعیت | جنوب شهرستان کرمان، غرب شهرستان بَم، شمال شهرستان‌های عنبرآباد و کهنوج و شرق شهرستان بافت |
| نوع اقلیم | معتدل مایل به گرم و خشک |
| برخی بناها | گورخانه یا آرامگاه امیرحیدر |
| شهر ها و آبادی ها | درب بهشت، جبال بارز (محمدآباد) رضی‌آباد، صاحب‌آباد، دولت‌آباد، خاتون‌آباد، کهوروئیه، ده‌پیش سفلی، میجان سفلی، و سغدر |
جیرُفْت، شهرستان
شهرستانی در مرکز جنوب شرقی استان کرمان مشتمل بر بخش مرکزی و بخش‌های ساردوئیه و جبال بارز با مرکزیت اداری شهر جیرفت. از شمال به شهرستان کرمان، از شرق به شهرستان بَم، از جنوب به شهرستان‌های عنبرآباد و کهنوج و از غرب به شهرستان بافت محدود است. بخش وسیعی از این شهرستان را کوه‌های بلندی چون بهرآسمان (۳,۸۸۶ متر) و جبال بارز فراگرفته و بخش کوچکی از آن متشکل از دشت نسبتاً هموار جیرفت است. رودخانۀ هلیل‌رود و ریزابه‌های متعددش این شهرستان را مشروب و دشت بسیار حاصل‌خیز جیرفت را آبیاری می‌کند. سد جیرفت یا هلیل‌رود از عوامل حاصل‌خیزی این منطقه است. اقلیم آن در ارتفاعات معتدل تا معتدل مایل به سرد است و در دشت جیرفت معتدل مایل به گرم و خشک است. جمعیت آن ۱۸۷,۵۹۵ نفر است (۱۳۸۵) و مهم‌ترین آبادی‌های آن عبارت‌اند از درب بهشت، جبال بارز (محمدآباد) رضی‌آباد، صاحب‌آباد، دولت‌آباد، خاتون‌آباد، کهوروئیه، ده‌پیش سفلی، میجان سفلی، و سغدر. راه کرمان به جیرفت و کهنوج و همچنین راه بافت به کهنوج و ایرانشهر، خطوط ارتباطی این شهرستان را تشکیل می‌دهند. شهرستان جیرفت از حاصل‌خیزترین و بارآورترین نواحی ایران است و مهم‌ترین فرآورده‌های آن عبارت‌اند از خرما، مرکبات، غلات، پنبه، حبوبات، دانه‌های روغنی، علوفه، لبنیات، و محصولات دامی و جالیزی. مقبرۀ آخوند که مربوط به دورۀ صفوی است و همچنین گورخانه یا آرامگاه امیرحیدر که متعلق به اوایل قرن ۱۱ است، از آثار تاریخی این شهرستان محسوب می‌شود.