حارث محاسبی (بصره ح ۱۶۵ـ بغداد ۲۴۳ق)
حارِث مُحاسِبی (بصره ح ۱۶۵ـ بغداد ۲۴۳ق)
| حارث محاسبی | |
|---|---|
| زادروز |
بصره ح ۱۶۵ |
| درگذشت | بغداد ۲۴۳ق |
| ملیت | عرب |
| شغل و تخصص اصلی | زاهد و عارف |
| آثار | الوصایا، التوهم، آداب النفوس، شرح المعرفه، الرعایه لحقوق الله |
(نام اصلی: ابوعبدالله حارث بن اسد) زاهد و عارف مشهور و از مشایخ تصوّف. گویند لقب او اشاره به آن است که لحظه‌ای از محاسبۀ نفس خود فارغ نمی‌شد. او را در میان ناموران حوزۀ تصوّف به دانش وسیع در علوم ظاهری ستوده‌اند. حدیث را از یزید بن هارون فراگرفت و ابوالعباس طوسی در‌شمار راویان اوست. در تصوف با جنید مصاحبت داشت. بصری بود و چون پدرش مذهب قدَری داشت، از این‌رو در میراثِ هنگفت او هیچ تصرفی نکرد هرچند به هنگام مرگ، به یک درهم محتاج بود. دعای او را مستجاب دانسته‌اند. محاسبی، سال‌ها در بغداد به نشر تصوّف همت گماشت، تا آن‌جا که او را استاد اکثر بغدادیان دانسته‌اند. از نخستین بغدادیانی است که از آن‌ها، رسماً سماعِ همراه با تواجد گزارش شده است. الوصایا؛ التوهّم؛ آداب‌النفوس؛ شرح‌المعرفه؛ و الرعایه لحقوق الله را از کتاب‌های او دانسته‌اند.