حبل المتین (تهران)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

حَبْلُ‌الْمَتین (تهران)

روزنامۀ سیاسی، اجتماعی، علمی، خبری، انتقادی، چاپ تهران. صاحب‌امتیاز آن مؤیدالاسلام (سید‌جلال‌الدین حسینی کاشانی) و مدیر آن سیدحسن کاشانی، برادر مهتر مؤیدالاسلام، بود. نخستین شمارۀ حبل‌المتین تهران با چاپ سربی در ربیع‌الاول ۱۳۲۵ق/اردیبهشت ۱۲۸۶ش منتشر شد. انتشار حبل‌المتین تهران با کودتای محمدعلی شاه قاجار و به‌توپ‌بستن مجلس شورای ملی متوقف شد و میرزا سید حسن کاشانی به قفقاز تبعید شد. وی پس از خروج از تهران مدتی در رشت ماند و در آن‌جا چند شماره از روزنامه را با نام حبل‌المتین رشت منتشر کرد. بعد از استقرار مشروطیت به تهران بازگشت (۱۳۲۷ق) و چندین شماره نیز در تهران منتشر کرد. اما به‌علت نشر مقاله‌های ضد مذهبی دربارۀ اعدام شیخ فضل‌الله نوری مجدداً توقیف شد. سید حسن علاوه بر جریمۀ نقدی، محاکمه و به‌جرم انتشار آن مقاله به دو سال زندان محکوم شد. گرچه بعداً حکمِ حبسِ او لغو شد، اما دیگر به‌سبب بیماری‌ای که داشت روزنامه را منتشر نکرد. حبل‌المتین تهران مهم‌ترین روزنامۀ دورۀ مشروطیت بود، به‌ویژه مقاله‌های سیاسی آن که در انتقاد از دُوَل روسیه و انگلستان بود. بیشتر نویسندگان حبل‌المتین تهران ناشناس بودند یا امضای مستعار داشتند. آنچه مسلّم است سیدحسن کاشانی و شیخ یحیی کاشانی ـ‌ دست‌کم در سال نخست ـ سهم مهمی برعهده داشته‌اند. چون رسیدن حبل‌المتین کلکته به تهران بیش از یک ماه طول می‌کشیده و در این مدت اخبار تازگی خود را از دست می‌داده است، حبل‌المتین تهران روزانه منتشر می‌شد تا هم اخبار داخله و هم اخبار خارجه (که بیشتر آن از حبل‌المتین کلکته از طریق تلگراف می‌رسید) را دربر بگیرد. از شمارۀ ۲۰ سال اول، زیر اسم نایب مدیر میرزا سیدحسن کاشانی، دبیر (آقا شیخ یحیی کاشانی) اضافه شده است. شمارۀ ۳۶ سال دوم در ۲۹ ربیع‌الثانی ۱۳۲۸ منتشر شد. این شماره گرچه آخرین شماره نیست ولی، تا هنگام به توپ بستن مجلس، بیش از یک ماه و نیم انتشار نیافت.