حریم
حریم
(در لغت به‌معنای بازداشت‌شده، محدوده، حوالی و اطراف) در اصطلاح حقوق، محدوده‌ای پیرامون مِلک. طبق مادۀ ۱۳۶ قانون مدنی، حریم، مقداری از اراضی اطراف مِلک و قَنات و نَهر و امثال آن است که برای کمال انتفاع از آن ضرورت دارد. به تصریح مادۀ ۱۳۹ قانون مدنی حریم هر ملک، در حکم ملک صاحب حریم است و تَمَلک و تصرف در آن، که با طبیعت و مقصود از حریم، یعنی کمال انتفاع از مال، منافات داشته باشد، بدون اذن مالک صحیح نیست و بنابراین کسی نمی‌تواند در حریم چاه یا قنات متعلق به دیگری، چاه یا قنات حفر کند، زیرا مضرّ به انتفاع مالک است. حریم در واقع ملک تَبَعی و از توابع ملک مالک است و او می‌تواند از آن مُنتفع شود یا آن را به دیگری واگذار کند. مواد ۱۳۷ و ۱۳۸ قانون مدنی حریم چاه برای آب‌خوردن را ۲۰ گز و برای زراعت را ۳۰ گز دانسته است؛ نیز تصریح می‌کند که حریم چشمه و قنات از هر طرف در زمین رِخِوه (سست)، ۵۰۰ گز و در زمین سخت، ۲۵۰ گز است و اگر این مقدار برای دفع ضرر کافی نباشد، به آن افزوده می‌شود. در قانون مدنی، حُکمی دربارۀ حریم درخت نیامده، اما در فقه حریم درخت، به اندازۀ وصول ریشه‌ها و شاخه‌ها و نیز مَعْبَر برای آبیاری و استفاده از درخت است.