حسنعلی كمال هدايت

حسنعلی کمال هدایت

حسنعلی كمال هدايت (1260-1335ش)

(ملقب به نصرالملک) دولتمرد تكنوكرات دورۀ قاجار و پهلوی، فرزند حسينقلی خان مخبرالدوله، كه از بنيانگذاران تلگراف در ايران بود.

او وزير پست و تلگراف، وزير تجارت و فوائد عامه، و همچنین وزير دارايی بود. تحصيلات مقدماتی را در تهران و زير نظر دبيران خصوصی فرا گرفت.

چند سال نيز در دارالفنون به تحصيل پرداخت و بعد برای ادامه تحصيل به پاريس رفت. در پاريس، در رشتۀ حقوق به تحصيل پرداخت. هنگام تحصیل در آن جا، در سفارت ايران در پاريس استخدام شد و چند سالی آن جا بود. به نیابت از نظر آقا یمین السلطنه، کفیل سفارت هم شد.

پس از اتمام تحصيل و بازگشت به تهران، در وزارت امور خارجه مشغول شد و مستقيماً، با وزير خارجه كار مي كرد. تا این که در انتخابات دورۀ اول مجلس شورای ملی، از طرف اعيان به وكالت مجلس رسيد. در دورۀ دوم نيز به عنوان نمايندۀ تهران راهی مجلس شد.

در اسفند1293ش، در كابينۀ اول حسن پيرنيا (معروف به مشیرالدوله)، به سمت وزير پست و تلگراف و تجارت و فوائد عامه منصوب شد.

به طور مداوم در ديگر دولت ها نيز حضور داشت. تا 1301ش، پنج بار وزير عدليه، دو بار وزير پست و تلگراف، دو بار وزير تجارت و فوائد عامه و يک بار هم وزير دارايی شد.

در اسفند 1301ش، در دولت مستوفی الممالک، وزير مالیه شد، اما پيش از عيد نوروز جای خودش را به بهاءالملک قراگوزلو داد و به وزارت پست و تلگراف بازگشت و تا پايان عمر آن دولت در اواخر خرداد 1302ش نيز در آن سمت باقی ماند.

در 1304ش، حاکم اصفهان و بعد هم والی فارس شد. حاكم تهران نيز شد. مدتی هم وزير مختار ايران در بغداد بود (‌1307ش).

او از بهمن 1318ش، رياست ديوان محاسبات را بر عهده گرفت. در 1330ش، برای مدتی كوتاه استاندار فارس شد. در دورۀ مظفرالدين شاه لقب نصرالملک گرفت.

او از جمله رجالی است كه بيش از 60 سال در سمت های مختلف مملكتی عهده دار مسئوليت های مهم بوده است.

در مجموع 18 بار وزير، دو دوره نمايندۀ مجلس، يک بار سناتور، چهار بار حاكم و استاندار و دو بار نيز سفير بود (سفير ايران در افغانستان و نيز واتيكان).

پس از فوتش، فرزندانش بر خلاف خودش به مقام و جايگاهی نرسيدند.