حسن اسماعیلی دوم

حسن اسماعیلی دوم ( ۵۲۰ـ۵۶۱ق)

حسن اسماعیلی دوم
زادروز	۵۲۰ق
درگذشت	۵۶۱ق
نام‌های دیگر	علی ذکره السلام
خویشاوندان سرشناس	محمد بن بزرگ امید (پدر)

(معروف به عَلی ذِکْرِه‌السَّلام) چهارمین خداوند الموت (۵۵۷ـ۵۶۱ق). فرزند محمد بن بزرگ امید. بزرگ‌ترین حادثه در دورۀ کوتاه فرمانروایی حسن اعلام قیامت و برداشتن قوانین شریعت از اسماعیلیان بود. گویند وی در سال‌هایی که هنوز پدرش زنده بود برای آن‌که نشان دهد بالاتر از شریعت است در نهان شراب می‌نوشید و پاره‌ای از اسماعیلیان نیز این‌کار را نشانۀ آن می‌دانستند که او امام راستین است. پدرش ۲۵۰ تن از پیروان حسن را کشت و ۲۵۰ تن دیگر را از الموت بیرون راند و حسن نیز تا مرگ پدر خاموش ماند. اما همین که به فرمانروایی رسید، چون مطالعات وسیعی در احوال و طرایق صوفیه داشت کوشید تا با آوردن دیدگاه‌های آنان در میان اسماعیلیان، امید اصلاحاتی را که آنان از دیرباز امید انجام آن را داشتند برآورده کند. وی در ۱۷ رمضان ۵۵۹ق نمایندگانی از گروه‌های پراکندۀ اسماعیلیان سراسر ایران را به الموت فراخواند و در پیامی که اظهار داشت از نزد امام رسیده، اعلام قیامت کرد و قوانین شریعت را از اسماعیلیان برداشت. وی در این پیام، خود را حجت و سرانجام، خلیفه یا نمایندۀ امام نامید و رفته‌رفته چنان نشان داد که به‌معنای روحانی کلمه همان امام زمان و از نوادگان نَزار است. اما دیری نگذشت که به‌دست برادرزن خود، حسن نامور، که از هواداران شریعت بود کشته شد.