حق شناس، تراب (جهرم ۱۳۲۱ش)
حق‌شناس، تُراب (جهرم ۱۳۲۱ش)
| تراب حق شناس | |
|---|---|
| زادروز |
جهرم ۱۳۲۱ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دبیری زبان انگلیسی در دانشسرای عالی تهران (دانشگاه تربیت معلم)، دانشکده حقوق دانشگاه تهران |
| شغل و تخصص اصلی | مبارز سیاسی |
(نام اصلی: سید مرتضی) از بنیاد‌گذاران سازمان مجاهدین خلق و گروه مارکسیستی منشعب از آن. در خانواده‌ای مذهبی و روحانی به‌دنیا آمد. پس از تحصیلات دورۀ اول متوسطه در جهرم، از ۱۳۳۶ش سه سال در قم به تحصیل علوم دینی مشغول بود و دیپلم خود را نیز به‌صورت متفرقه گرفت. از ۱۳۳۹ به تحصیل در رشتۀ دبیری زبان انگلیسی در دانشسرای عالی تهران (دانشگاه تربیت معلم) پرداخت. در سال آخر تحصیل در دانشسرا، در دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران نیز پذیرفته شد و در آن‌جا به تحصیل ادامه داد. در دوران دانشجویی جزو اعضای فعال انجمن اسلامی و از طرفداران نهضت آزادی ایران بود. در روند ایجاد ارتباط بیشتر بین دانشجویان مسلمان و روحانیون مبارز، همراه با محمد حنیف‌نژاد و سعید محسن نقش فعالی داشت. حق‌شناس از مهر ۱۳۴۳، در دبیرستان‌های صومعه‌سرا در گیلان مشغول تدریس شد. به واسطۀ فردی به‌نام سعید محسن در جریان تشکیل سازمان مجاهدین قرار گرفت و به‌همکاری با سازمان دعوت شد. از ۱۳۴۷ کاملاً در اختیار سازمان قرار گرفت و یک سال بعد زندگی مخفی آغاز کرد. به‌سبب تسلط به زبان‌های عربی و انگلیسی، ترجمۀ اخبار رادیوهای عربی، اخبار فلسطین و الفتح، و جزوات و نشریات انقلابی را برعهده گرفت. در اوایل ۱۳۴۹به همراه دو تن دیگر، برای آموزش اعضا به قطر رفت و با نمایندۀ سازمان آزادی‌بخش فلسطین تماس گرفت. یک‌بار هم در ابوظبی گرفتار و زندانی شد. در جریان هواپیماربایی و گرفتاری نه تن از اعضا در بغداد، حامل نامۀ آیت‌الله طالقانی به امام‌خمینی بود. پس از ضربۀ شهریور ۱۳۵۰ و دستگیری اکثر اعضا و رهبران، وی به‌سبب مسئولیتش در خارج کشور مصون ماند. در بهار ۱۳۵۱ به‌همراه حسین احمدی روحانی مأمور دیدار با امام‌خمینی شد تا تأیید ایشان را در مورد سازمان بگیرد، اما موفق نشد. در جریان تغییر ایدئولوژی سازمان به رهبری تقی شهرام، حق‌شناس نیز مارکسیست شد و به کادر مرکزی پیوست. نهایتاً وی و جمعی دیگر از کادرهای مارکسیست‌شده مبارزۀ مسلحانه را کنار نهادند و سازمان پیکار را به‌وجود آوردند. با وقوع انقلاب اسلامی، این سازمان پرچم‌دار مائوئیسم و استالینیسم در ایران بود و ضمناً دشمن افراطی چین و شوروی و خط‌مشی آن‌ها در کنار مبارزه با امپریالیسم امریکا بود. آن‌ها مدتی در ۱۳۶۰ در کردستان با گروه‌های تجزیه‌طلب متحد شدند، اما سرانجام به‌دست نیروهای جمهوری اسلامی مضمحل و مقتول، یا متواری شدند. تراب حق‌شناس یکی از متواریان بود که به اروپا گریخت و در پاریس ساکن شد.