حیات مردان نامی

حیات مردان نامی
(یا: زندگی‌های موازی) کتابی به یونانی از پلوتارک ( ـ۱۲۰م) در روایتِ زندگیِِ شخصیت‌های بزرگ یونانی و مقایسۀ هریک از آن‌ها با زندگی شخصیتی رومی. هدف مؤلف از انتخاب این شیوۀ نگارش، که پیش از او هم سابقه داشته، برخلاف بیشتر تاریخ‌نگاران آن روزگار، ذکر سرگذشت‌ها و فتوحات و رویدادهای تاریخی نبوده، بلکه نقادی و سنجش خصوصیاتِ اخلاقی و فضایل انسانی مردان بزرگی بوده است که در دورۀ باستان منشأ تحولات عظیمی بوده‌اند، و می‌توانند سرمشقی عبرت‌آموز برای هدایت آیندگان باشند. پلوتارک بیشتر زندگی‌نامه‌های قهرمانان را براساس طرحی ثابت و به‌کمک عناصر روایی بازسازی کرده است؛ ازجمله تولد قهرمان، ظاهر جسمانی، خانواده، آموزش، و شیوۀ زندگی. او در انتخاب هر زوج از شخصیت‌ها به مشابهتِ ویژگی‌های اخلاقی یا رویدادهای زندگی آنان نظر داشته و جز تکیه بر همانندی‌ها، از ناهمانندی‌ها نیز سخن گفته است. پلوتارک در پایانِ هر دو زندگی‌نامه، بی‌آن‌که صفات نیک هردو شخصیت را از هم متمایز کند، دست به مقایسه زده، اما در نهایت قضاوت را به خوانندگان واگذاشته است. این اثر از نمونه‌های مشهور زندگی‌نامه‌نویسی از دورۀ باستان تاکنون است و شهرت بسیار دارد. عدم استفاده از شیوۀ خطابی، ستایش اخلاق و انسانیت، و بازگشودن اسرار روح‌های بزرگ، این اثر را جذاب و خواندنی کرده است. حیات مردان نامی به قلم ژاک آمیو به زبان فرانسوی ترجمه و منتشر شد (۱۵۵۹م). رضا مشایخی بر‌مبنای ترجمۀ آمیو این اثر را در چهار جلد به فارسی برگردانده و با سرمایۀ بنگاه ترجمه و نشر کتاب منتشر شده است.