حییم، شمویل یحزقل (کرمانشاه ۱۲۶۷ـ۱۳۱۰ش)

شمویل یحزقل حییم;
زادروز	کرمانشاه ۱۲۶۷ش;
درگذشت	۱۳۱۰ش
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	مدرسه آلیانس کرمانشاه
شغل و تخصص اصلی	روزنامه نگار
شغل و تخصص های دیگر	مبارز سیاسی
لقب	مسیو یا مستر حییم
گروه مقاله	انقلاب ها و انقلابیون، تاریخ ایران

حَییم، شَموئل یَحِْزقِل (کرمانشاه ۱۲۶۷ـ۱۳۱۰ش)

(معروف به مسیو یا مستر حییم) نمایندۀ کلیمیان ایران در مجلس شورا در دورۀ پنجم، روزنامه‌نگار و مبارز سیاسی ایرانی. پدرش یحزقل از علمای یهودی اهل همدان بود که به کرمانشاه مهاجرت کرد. مسیو حییم در مدرسۀ آلیانس کرمانشاه به تحصیل پرداخت و به چهار زبان فارسی، فرانسوی، عبری و انگلیسی مسلط شد. در ۲۰سالگی به استخدام گمرک کرمانشاه درآمد و سپس در خرمشهر و پس از آن در دورۀ جنگ جهانی اول به کردستان رفت و به خدمت ادامه داد. با اشغال عراق از سوی قوای انگلیس، مسیو حییم به کمک بازرسان گمرک (کارمندان) خود انبارهای احتکار غله را در کردستان کشف و بین قحطی‌زدگان جنگ تقسیم کرد. در این زمان حییم از ادارۀ گمرک کردستان استعفا داد و به خدمت انگلیسی‌ها درآمد و معاون ادارۀ سیاسی نیروی انگلستان در ایران شد و به قزوین انتقال یافت. حییم پس از مدتی از شغل خود استعفا داد و به تهران رفت و مترجم مستشاران خارجی (احتمالاً انگلیسی) در یک وزارتخانه شد. سپس با ایراد سخنرانی در بین یهودیان تهران، بسیاری از روشنفکران و جوانان کلیمی را به خود جذب کرد. همزمان در روزنامۀ اتحاد با دوست خود سرکشیک‌زاده همکاری کرد. پس از چندی خود روزنامۀ (هَا-حییم) را انتشار داد. در ۱۳۰۳ش در مجلس پنجم که به عزل سلسلۀ قاجاریه انجامید، از سوی کلیمیان ایران انتخاب شد. مخالفان او در جامعۀ یهودیان، که لقمان نهورایی نمایندۀ پیشین کلیمیان در رأس آن‌ها بود، برای تصویب اعتبارنامۀ او مانع‌تراشی کردند، اما سرانجام اعتبار‌نامه‌اش با حمایت سیدحسن مدرس تصویب شد. او در مجلس مؤسسان از انقراض سلسلۀ قاجار و استقرار سلسلۀ پهلوی پشتیبانی کرد. در جریان انتخابات دورۀ بعدی مجلس، با اعمال نفوذ سرهنگ محمد درگاهی از انتخاب حییم جلوگیری و یک ماه زندانی شد. پس از آزادی به جناح مخالفان پیوست. در ۱۳۰۴ش با عده‌ای از افسران ناراضی ازجمله سرهنگ محمودخان پولادین که مخالف استبداد و نفوذ بریتانیا بودند، به اتهام قیام علیه سلطنت دستگیر و زندانی، و شش سال بعد اعدام شد.