خامنه ای، سید علی (مشهد ۱۳۱۸ش)
خامنه‌ای، سید علی (مشهد ۱۳۱۸ش)
| سید علی خامنه ای | |
|---|---|
| زادروز |
مشهد ۱۳۱۸ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | حوزه علمیه قم |
| شغل و تخصص اصلی | رهبر، دولتمرد و روحانی |
| آثار | پیشوای صادق (ع)، آثار اجتماعی توحید، چهار کتاب اصلی علم رجال، طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن |
| گروه مقاله | تاریخ ایران، دین اسلام |
| خویشاوندان سرشناس | حجت الاسلام سید جواد حسینی خامنه ای (پدر) |
رئیس‌جمهور اسبق و رهبر جمهوری اسلامی ایران. فرزند حجت‌الاسلام سید جواد حسینی خامنه‌ای و دومین پسر خانواده است و از ۴سالگی همراه برادر بزرگش، سید محمد، به مکتب رفت. سپس، این دو را در مدرسۀ تازه‌تأسیس اسلامی به‌نام دارالتعلیم دیانتی ثبت نام کردند. در دورۀ دبیرستان به خواندن جامع‌المقدمات و ادبیات فارسی اهتمام ورزید و سپس به تشویق پدر، در مدرسۀ سلیمان‌خان و نَوّاب مشهد به خواندن مقدمات ادبیات عرب و علوم حوزوی مشغول شد. پس از آن‌که جامع‌المقدمات را به پایان برد، سیوطی، مُغنی، معالم‌الاصول، شرایع‌الاسلام و شرح لمعه را نزد پدر و میرزا مدرس یزدی، و رسائل و مکاسب را نزد شیخ هاشم قزوینی، و منطق و فلسفه و شرح منظومه را نیز نزد اساتید فن فراگرفت. از ۱۸سالگی در مشهد، درس خارج فقه و اصول را نزد آیت‌الله میلانی آغاز کرد و در ۱۳۳۶ش، به نجف اشرف رفت. از ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۳ش، در حوزۀ علمیۀ قم مشغول تحصیل شد. در این دوره از استادان مبرزی همچون آیت‌الله بروجردی، امام خمینی (ره)، آیت‌الله مرتضی حائری یزدی و علامه طباطبایی بهره‌ها برد. در ۱۳۴۳، به‌دلیل مشکلات و بیماری پدر مجدداً به مشهد بازگشت و به تدریس و تحصیل و تحقیق و فعالیت پرداخت. به‌دلیل علاقه به ادبیات ایران و جهان مطالعات خود را در ا ین زمینه‌ها گسترده‌تر کرد و در این عرصه تبحر یافت و با شاعران و ادیبان نام‌آوری حشر و نشر داشت و خود نیز شعر می‌سرود. آغاز مبارزات و گرایش‌‌های سیاسی و مذهبی ایشان را باید از دوران فعالیت مبارزاتی جمعیت فدائیان اسلام و حوادث نهضت ملّی نفت و مبارزات آیت‌الله کاشانی دانست. امّا از ۱۳۴۱، که نهضت امام خمینی (ره) آغاز شد، ایشان نیز یکی از مبارزان پی‌گیر این عرصه شد و در ۱۲ خرداد ۱۳۴۲، در همین ارتباط دستگیر و ممنوع‌المنبر شد. پس از حادثۀ ۱۵ خرداد نیز مجدداً دستگیر و روانه زندان شد. در بهمن‌ماه همان سال مجدداً بازداشت و دو ماه در حبس انفرادی بود. پس از آزادی، راهی تهران شد و به فعالیت سیاسی و مذهبی پرداخت. در طی سال‌های ۱۳۴۶، ۱۳۴۹، و ۱۳۵۰ چندبار دستگیر و زندانی شد. آیت‌الله خامنه‌ای روحانی خوش‌فکر و مبارزی بود که به‌دلیل قدرت خطابه و بیان جَذّاب کلاس‌های پررونقی در زمینۀ تفسیر و علوم اسلامی برگزار و در ضمن آن از رژیم پهلوی نیز انتقاد می‌کرد و به افشاگری و عملکردهای نادرست آن می‌پرداخت. در دی‌ماه ۱۳۵۳ در مشهد دستگیر شد و تا پاییز ۱۳۵۴ در زندان کمیته مشترک شهربانی و ساواک به‌سر برد. آخرین‌بار در اواخر ۱۳۵۶ بازداشت و برای سه سال به ایرانشهر، در بلوچستان، تبعید شد، اما در اواسط ۱۳۵۷ به‌دلیل اوج‌گیری انقلاب اسلامی، به مشهد بازگشت و در بحبوحۀ انقلاب اسلامی به فعالیت پرداخت. آیت‌الله سید علی خامنه‌ای از نخستین اعضای شورای انقلاب اسلامی بود و پس از پیروزی انقلاب، همراه شهید بهشتی، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی و دکتر باهنر حزب جمهوری اسلامی را در اسفندماه ۱۳۵۷ بنیان گذاشت. از آن پس مشاغل و مسئولیت‌های متعددی برعهده گرفت ازجمله: معاونت وزارت دفاع، سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، امامت جمعه تهران، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، نماینده امام خمینی (ره) در شورای عالی دفاع و فعالیت در جبهه‌های جنگ. آیت‌الله خامنه‌ای پس از ترور دکتر باهنر و محمدعلی رجایی، در شهریور ۱۳۶۰، به‌عنوان نخستین روحانی، به ریاست جمهوری ایران برگزیده شد و دو دوره تا ۱۳۶۸ در این مقام باقی ماند. قبل از این واقعه، در روز ۶ تیرماه ۱۳۶۰، در مسجد ابوذر تهران مورد سوءقصد اعضای مجاهدین خلق قرار گرفت، و صدماتی به ایشان وارد آمد. پس از رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، امام خمینی (ره)، مجلس خبرگان رهبری آیت‌الله سید علی خامنه‌ای را به رهبری جمهوری اسلامی ایران برگزید. ایشان مکرراً اعلام کرده‌اند که مشی ایشان در رهبری همان خط مشی امام خمینی (ره) است. از آثار اوست: پیشوای صادق (ع)؛ آثار اجتماعی توحید؛ چهار کتاب اصلی علم رجال؛ طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن؛ درس اخلاق؛ گزارشی از سابقۀ تاریخی حوزۀ علمیه مشهد؛ از ژرفای نماز؛ مجموعۀ حدیث ولایت، مشتمل بر سخنرانی‌ها و سخنان ایشان؛ اَجْوَبةُالاستفتائات؛ صلح امام حسن پرشکوه‌ترین نرمش تاریخ (ترجمه)؛ آینده در قلمرو اسلام؛ اثر سید قطب (ترجمه)؛ مسلمانان در نهضت آزادی هندوستان (ترجمه و تألیف).