خطای حسی
خطای حسّی (illusion)
ادراک حسی کاذب[۱] محرک‌های واقعی. در آسیب‌شناسی روانی، به ادراک اشتباه محرک‌ها اطلاق می‌شود که ناشی از اختلالاتی مانند تحریک‌پذیری نابهنجار مراکز حسی قشر مخ، در نتیجۀ عواملی چون مسمومیت، ترک مواد مخدر، یا کمبود خواب است. این‌گونه خطاهای حسی که معمولاً مبتنی بر عادات، نگرش‌ها، تلقین‌ها و انگیزه‌های ناخودآگاه است، گاهی خطاهای حسی فعال[۲] نامیده می‌شود. در نوعی از خطای حسی فعال، ممکن است رویدادی بیرونی در ذهن شخص بسیار مبالغه‌آمیز جلوه کند؛ مثلاً ضربه‌ای به در با صدای رعد اشتباه گرفته شود. در روان‌شناسی فیزیولوژیک، اصطلاح خطای حسی به‌معنای انحراف از محتوای ادراک است که در نتیجۀ ویژگی‌های ساختاری یا کارکردی دستگاه ادراکی صورت می‌گیرد. این خطاهای حسی، که بیشتر طبیعی و لازم است تا نابهنجار، گاهی خطاهای حسی منفعل[۳] نامیده می‌شوند. مهم‌ترین نوع این خطاهای حسی بهنجار[۴] در لامسه و بینایی رخ می‌دهد. روان‌شناسان و فیزیولوژیست‌ها دربارۀ خطای بینایی، که نمونۀ آن تجارب ظاهری خطوط موازی و تداوم دید است، بررسی‌های دقیقی کرده‌اند. مجموعه‌ای از اشکال هندسی، که خطاهای دیداری هندسی[۵] نامیده می‌شوند، برای نشان دادن و آزمایش خطاهای دیداری طراحی شده است.