بهبودی ، خواجه محمود (سمرقند ۱۲۹۲ـ نسف ۱۳۳۷ق)
| خواجه محمود بهبودی | |
|---|---|
| زادروز |
سمرقند ۱۲۹۲م |
| درگذشت | نسف ۱۳۳۷ق |
| ملیت | آسیای میانه |
| شغل و تخصص اصلی | نمایش‌نامه‌نویس |
| شغل و تخصص های دیگر | روزنامه‌نگار |
| گروه مقاله | تاریخ جهان و تیاتر |
بهبودی، خواجه محمود (سمرقند ۱۲۹۲ـ نَسَف ۱۳۳۷ق)
روزنامه‌نگار، نمایش‌نامه‌نویس، ناشر کتاب‌های درسی و رهبر جنبش سیاسی «جدیدی‌ها»، در آسیای میانه. بهبودی نزد دایی خود تحصیلاتش را آغاز کرد و در اندک‌زمانی به مرتبۀ علمی «مفتی» رسید. فعالیت‌های ادبی و علمی خود را در جهت رشد جامعه‌اش از ۱۳۲۱ق به صور مختلف آغاز کرد: تألیف و نشر کتب درسی، در مؤسسه‌ای انتشاراتی که به نام خود تأسیس کرده بود، انتشار دو نشریۀ سمرقند و آینه، که به خارج از ترکستان نیز فرستاده می‌شد، کمک‌رسانی مادی و معنوی به سبک جدید ادارۀ مکاتب، نمایش‌نامه‌نویسی، اجرای نمایش‌های سیاسی ـ اجتماعی، و ترویج روزنامه‌نگاری. او با مقالات خود سعی می‌کرد تا با ایجاد فضای علمی، در افکار جامعه تحول ایجاد کند و مردم را با حقوق خود آشنا نماید و نهایتاً آنان را به شرکت در ادارۀ دولت و مجلس دوما تشویق کند. بهبودی نظام سنتی امارت بخارا را با همکاری مردم و رهبری اصلاح‌پذیر می‌دانست، اما به‌سبب عدم همراهی حاکم آن، نجات را در سرنگونی نظام حکومتی اعلام کرد. وی به همراه جمعی از اصلاح‌طلبان، شورای اسلامیه را تأسیس کرد. شورا به تشکیل کنگرۀ منطقه‌ای مسلمانان روسیه همت گماشت و بر این اصل تأکید کرد که ساکنان ترکستان خود باید تصمیمات کشورشان را اتخاذ کنند. بهبودی در ابتدا به انقلاب ۱۹۱۷ بلشویکی به امید کسب استقلال آسیای مرکزی از روسیه خوشبین بود و در ۱۹۱۸م ریاست بخش معارف شورای کارگران و دهقانان مسلمان را پذیرفت. اما عملکرد بلشویک‌ها او را ناامید کرد و سرانجام به اتهام جاسوسی عوامل امیر بخارا او را دستگیر کردند و به‌قتل رساندند.