خورشیدپرستی
خورشیدپرستی (Sun worship)
آیین باستانی پرستش خورشید بهسبب سیطرهاش بر زندگی و مرگ. بهنظر میرسد که ادیان کلانسنگی بیشترین توجه را به خورشید داشتهاند و در خاورمیانه خورشید را میپرستیدهاند. در قرن ۱۴پم آخناتون[۱]، فرعون جسور مصر، آتون[۲] خدای آفتاب را تنها خدای عالم خواند. خورشیدپرستی مخالف با دیدگاههای کلامی فلسفی و عرفانی و دینی ادیان توحیدی است. در دین هندو پرستش سوریا[۳]، خدای آفتاب، سنت دیرینهای است. خورشید در دینهای اقوام امریکای مرکزی از قبیل مایا[۴] جایگاه بلندی داشت. خدای آفتاب را در یونان با نام آپولون[۵] و در پرو، امریکای شمالی، و شمال اروپا با نامهای دیگری میپرستیدند. در ژاپن بنابر سنتی کهن، خاندان امپراتوری خود را از نسل آماتِراسو اُمیکامی[۶]، الهۀ آفتاب، میشمارد. آخناتون در اصل آمنوفیس چهارم[۷] نام داشت. پس از آنکه پرستش آتون را مقرر کرد و او را جانشین خدای آفتاب پیشین، رع[۸]، نمود (که سپس با خدای تِب/طیوه درآمیخت و آمونـرع[۹] پدید آمد) خود را آخناتون نامید و شهری در بیابان به افتخار آتون ساخت. پس از مرگ او مصر به دین پیشین بازگشت و شهر ویران شد. در ۳۱۳م که کنستانتین[۱۰]/قسطنطین، امپراتور روم، به مسیحیت گروید، از پرستش «سُل ویکتوس[۱۱]» خدای آفتاب دست شست و روز خورشید (Sunday) را روز عبادت برای مسیحیان اعلام کرد. در قرآن گفتگوی انکاری حضرت ابراهیم دربارۀ پرستش خورشید، نقل شده است.