خیرالدین
| خیرالدین Khair ed-Din | |
|---|---|
| زادروز |
ح ۱۴۶۵م |
| درگذشت | ۱۵۴۶م |
| ملیت | ترک |
| نام‌های دیگر | معروف به بارباروسا و ایتالیایی ریش قرمز |
| شغل و تخصص اصلی | دریاسالار |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
خِیْرُالدّین (ح ۱۴۶۵م ـ۱۵۴۶) Khair ed-Din
معروف به بارباروسا[۱] و ایتالیایی ریش قرمز. دریازن ترک و دریاسالار ناوگان عثمانی. حملات مکرّر او به کشتی‌ها و قرارگاه‌های اروپایی در منطقۀ مدیترانه، اروپاییان را به‌ستوه آورد. در ۱۵۱۹ الجزایر را از تصرف اسپانیایی‌ها خارج کرد و رفته‌رفته بر همۀ کشورهای شمال افریقا تسلط یافت. سپس چند بار در نبرد با ناوگان کارل پنجم پیروز شد. عملیات نظامی او از نفوذ اسپانیا در منطقۀ مدیترانه به‌شدت کاست. بارباروسا اصالتاً ارمنی بود و در جزیرۀ یونانی لِسبوس[۲] پرورش یافت و سپس به جزیرۀ جربه[۳]، نزدیک تونس، رفت. دریازنی را با برادرش عروج (ح ۱۴۷۴ـ ۱۵۱۸م) آغاز کرد. آنان در ۱۵۱۵ الجزایر را تصرف کردند، اما ساکنان عرب الجزایر با اسپانیایی‌ها متّفق شدند و دو برادر را در ۱۵۱۸ شکست دادند و عروج[۴] را نزدیک اوران[۵] (وهران) کشتند. بارباروسا در ۱۵۱۹ بار دیگر الجزایر را تصرف کرد و سلیم[۶] اول، سلطان عثمانی، او را در مقام حاکم الجزایر به رسمیت شناخت. در ۱۵۳۳ نیز دریاسالار ناوگان عثمانی شد. موفقیت‌های او در مدیترانه سرانجام امپراتور شارل پنجم را به واکنش واداشت. ناوگان شارل به فرماندهی آندرِآ دوریا[۷]، دریاسالار ایتالیایی، در نخستین نبردها پیروز شد و در ۱۵۳۵ بارباروسا را از تونس بیرون راند، اما در نبردهای دریایی در خلیج آرتا[۸] در ۱۵۳۸، سواحل کرت در ۱۵۴۰ و سواحل الجزایر در ۱۵۴۱ از بارباروسا شکست خورد. در ۱۵۴۳ بارباروسا به فرانسوای اول، شاه فرانسه ـ که برخلاف انتظار با سلطان سلیمان عثمانی متحد شده بود ـ در تسخیر نیس[۹] کمک کرد؛ نیس در آن زمان بخشی از ساووآ بود. نیز ← بارباروسا