دادگر، حسین (تهران ۱۲۶۰ـ۱۳۴۹ش)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

دادگر، حسین‌ (تهران ۱۲۶۰ـ۱۳۴۹ش)

حسین دادگر
زادروز تهران ۱۲۶۰ش
درگذشت ۱۳۴۹ش
ملیت ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل  علوم اسلامی
شغل و تخصص اصلی دولتمرد 
لقب عدل الملک
گروه مقاله تاریخ ایران
خویشاوندان سرشناس میرزا عبدالکریم خان بازرگان (پدر)

(ملقب‌ به:‌ عَدْلُ‌الْمُلْک) دولتمرد عصر قاجار و پهلوی‌. فرزند میرزا عبدالکریم‌‌خان‌ بازرگان بود و تحصیلات‌ خود را در علوم‌ اسلامی‌ گذراند. در اوایل‌ مشروطیت‌ وارد عدلیه‌ (دادگستری‌) شد و طی‌ چند سال،‌ به‌ ریاست‌ محاکم‌ بدایت‌ دست‌ یافت‌. در ۱۲۹۱ش نمایندۀ مجلس‌ سوم‌ شد و جزو فراکسیون‌ دموکرات‌ بود. با شروع‌ جنگ‌ بین‌الملل‌ اول‌ جزو مهاجرین‌ بود. در ۱۲۹۴ش، در دوران‌ رئیس‌الوزرایی وثوق‌الدوله‌ معاون وزارت‌ داخله‌ شد‌ و لقب‌ «عدل‌الملک‌» یافت‌. پس‌ از کودتای‌ سوم اسفند ۱۲۹۹ش، در دولت سپهدار، به‌ کفالت‌ وزارت داخله‌ رسید‌ اما در دورۀ‌ صدارت‌ قوام‌السلطنه‌ تبعید و اعتبارنامه‌اش‌ در مجلس‌ چهارم‌ رد شد. در ۱۳۰۲ش، در کابینۀ مشیروالدوله، به‌ کفالت‌ و سپس‌ وزارت‌ فوائد عامه‌ دست‌ یافت‌ و در مجلس‌ مؤسسان‌ اول‌، نایب‌ رئیس‌ مجلس‌ و طرفدار خلع‌ قاجاریه‌ بود. او در دورۀ‌ پنجم‌ تا هشتم‌ مجلس‌ شورا، از بابل‌ و در دورۀ‌ نهم‌ و دهم‌ از تهران‌ به‌ نمایندگی‌ رسید و در ادوار هشتم‌، نهم‌ و دهم‌ رئیس مجلس‌ بود‌. در ۱۳۰۴ش در کابینۀ فروغی، به‌ وزارت‌ کشور برگزیده‌ شد اما مورد غضب‌ رضا شاه‌ واقع‌ گردید و سریعاً از ایران‌ تبعید شد. دادگر پس‌ از ده‌ سال‌ تبعید در اروپا، در ۱۳۲۴ش به‌ ایران‌ آمد و در دوره‌های‌ اول‌، دوم‌ و سوم‌ مجلس‌ سنا، سناتور انتخابی‌ مازندران‌ بود و به‌ ریاست‌ مجلس‌ رسید. او از نهضت ملی نفت پشتیبانی می‌کرد. در اواخر عمر، از فعالیت سیاسی کناره‌ گرفت.