دالایی لاما
| دالایی لاما Dalai Lama | |
|---|---|
| زادروز |
۱۹۳۵م |
| ملیت | تبتی |
| شغل و تخصص اصلی | راهب و رهبر بودایی |
| گروه مقاله | ادیان و فرقه های غیراسلام، تاریخ جهان |
| جوایز و افتخارات | برنده جایزه صلح نوبل |
دالایی لاما (۱۹۳۵)(Dalai Lama)
در زبان تبتی به معنی «معلم اقیانوسی» و به عبارتی«اقیانوس علم»، لقب تِنزین گیاتسو[۱] راهب بودایی[۲] تبتی که از ۱۹۴۰ فرمانروای تبت بود و در ۱۹۵۹ در اعتراض به ستم‌چینی‌ها و اقدام آنان به ضمیمه‌کردن تبت به خاک چین جلای وطن کرد. او مبارزه برای خودمختاری کشورش را تا امروز ادامه داده است و در ۱۹۸۹ به سبب خدمات خود در مقام رهبر سیاسی و روحانی ملتش برندۀ جایزۀ صلح نوبل شد. بوداییان تبتی هر دالایی لاما را تجسد[۳] دالایی لامای قبلی و نیز تجسد آوالوکیتس‌وارا[۴] می‌دانند. قائم‌مقام او پانچن لاما[۵] نامیده می‌شود. دالایی لاما لقب دومین کاهن بزرگ فرقۀ رهبانی گِلوگپا[۶]ست. تنزین گیاتسو در ۱۹۳۷ به عنوان چهاردهمین دالایی لاما انتخاب شد و در ۱۹۴۰ در لهاسا تاج‌گذاری کرد. در ۱۹۵۰ـ۱۹۵۱ به دنبال حملۀ اشغالگرانۀ چین به تبت مدتی از کشور متواری شد و در مارس ۱۹۵۹ پس از سرکوب قیام مردم تبت به دست چینی‌ها از لهاسا[۷] به هند گریخت و در دارماسالا[۸]ی پنجاب[۹] رحل اقامت افکند. چینی‌ها اعلام کردند که حاضرند ممنوعیت اقامت او در تبت را بردارند به شرط آن‌که دست از ادعای استقلال بردارد. دالایی لاما خواستۀ خود را به خودمختاری در امور داخلی و توقف چینی‌سازی اجباری تبت تقلیل داده است. او توجه بسیار به وضع زندگی شمار بزرگی از تبتی‌ها که از کشور گریخته‌اند نشان می‌دهد. در قرن ۱۵م که منصب دالایی لاما برقرار شد، صرفاً عنوانی مذهبی[۱۰] بود. دالایی لامای پنجم (۱۶۱۷ـ۱۶۸۲) وحدت سیاسی تبت را متحقق ساخت و افزون بر شأن روحانی صاحب اختیارات سیاسی نیز شد.