دانشگاه صنعتی امیرکبیر
دانشگاه صنعتی امیرکبیر
دانشگاه فنی و مهندسی واقع در تهران. این دانشگاه، در ۱۳۳۵ش تأسیس یافت. این مرکز، که «پلی‌تکنیک تهران» نام داشت، به منظور توسعۀ فعالیت‌های دو مؤسسۀ فنی آن زمان، «انستیتو مهندسی راه و ساختمان» و «هنرسرای عالی» شکل گرفت. از ۱۳۳۷، فعالیت آموزشی پلی‌تکنیک، رسماً با پنج رشتۀ مهندسی برق و الکترونیک، مکانیک، نساجی، شیمی، و راه و ساختمان آغاز شد. دانشکدۀ فنی، هستۀ اصلی پلی‌تکنیک تهران به‌شمار می‌آمد و شش انستیتو یا گروه آموزشی با عناوینِ مهندسی برق و الکترونیک، مهندسی شیمی و پتروشیمی، مهندسی نساجی و پلیمر، مهندسی مکانیک، مهندسی معدن، و مهندسی صنایع را دربر می‌گرفت. در اواخر ۱۳۴۱، دکتر مجتهدی به ریاست این مرکز منصوب شد و خدمات بسیار ارزنده‌ای برای ارتقای سطح دانشگاه انجام داد. در ۱۳۵۵، دانشکده تربیت دبیر فنی و علوم، با همکاری آموزش و پرورش تأسیس یافت. سرپرستی مدرسۀ عالی راه و ساختمان نیز، از ۱۳۵۶ به پلی‌تکنیک تهران واگذار شد و به عنوان پنجمین بخش از پلی‌تکنیک محسوب شد. انستیتو تحصیلات تکمیلی و تحقیقات نیز به‌منظور اداره و سرپرستی مقطع کارشناسی ارشد و امور تحقیقاتی دانشگاه دایر شد که، در آن زمان، پنج دورۀ کارشناسی ارشد و یک مؤسسۀ تحقیقاتی با نام «مرکز تحقیقات صنایع غذایی» زیر نظر این انستیتو فعالیت می‌کردند. دانشکدۀ علوم پایه و رایانه نیز، به‌منظور ارائۀ دروس پایه برای دانشجویان دانشگاه‌های دیگر دایر شد؛ ولی دانشجویان این دوره‌ها، مدارک تحصیلی از دانشکده دریافت نمی‌کردند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در ۱۳۵۸، پلی‌تکنیک تهران تبدیل به دانشگاه شد و «امیرکبیر» نام گرفت و به‌منظور توسعه و گسترش در زمینه‌های فنی و مهندسی، تحولاتی در آن صورت پذیرفت که اهمّ آن‌ها عبارت‌اند از مدرسۀ عالی ساختمان که از دانشگاه صنعتی امیرکبیر جدا شد و به مجموعۀ دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی پیوست؛ دانشکدۀ تربیت دبیر فنی و علوم نیز، به‌علت مطابقت آن با مراکز تربیت معلم، از دانشگاه امیرکبیر جدا شد و در مجموعۀ دانشگاهی تربیت معلم قرار گرفت. در بین سال‌های ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۴، دانشکده‌ها و دوره‌های تحصیلات تکمیلی به این دانشگاه افزوده شد که منجر به تأسیس شش دانشکده جدید شد. در حال حاضر، چهارده دانشکدۀ فعال در این دانشگاه عبارت‌اند از دانشکده‌های مهندسی هوا و فضا، پزشکی، شیمی، عمران و محیط زیست، رایانه و فناوری اطلاعات، برق، صنایع، مکانیک، معدن، فیزیک و علوم هسته‌ای، نساجی و پلیمر، نفت و نیز دانشکده‌های کشتی‌سازی، ریاضی و علوم رایانه. پانزده آزمایشگاه، ۲۳ کارگاه، هفت مرکز تحقیقات دانشگاهی، سالن آمفی‌تئاتر، سالن غذاخوری، زمین ورزش و جز آن ازجمله امکانات این دانشگاه محسوب می‌شوند. از فعالیت‌های بین‌المللی دانشگاه امیرکبیر نیز می‌توان از برنامۀ همکاری بین این دانشگاه و دانشگاه بیرمنگام نام برد. دو شعبۀ دانشگاه امیرکبیر نیز در شهرهای بندرعباس و ماهشهر مشغول فعالیت‌اند.