دانش (نشریه)
دانش (نشریه)
طبق منابع موجود، اولین روزنامه‌ی تخصصی زنان، به مدیریت خانم دکتركحال و سردبیری ع. صفوت در تهران. کحال دختر میرزا محمد حکیم‌باشی جدیدالاسلام همدانی بود. از زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست جز این‌که طبابت (چشم‌پزشکی) را در همدان نزد مبلغان مسیحی آموخته و به نظر برخی نام کوچکش معصومه بوده است. این نشریه از 10 رمضان ۱۳۲۸ق به صورت هفتگی منتشر می‌شد.
در صفحه‌ی اول روزنامه اهداف آن این گونه ذکر شده بود: "روزنامه‌ای است اخلاقی، علم خانه‌داری، بچه‌داری، شوهرداری، مفید به حال دختران و نسوان و به کلی از پلتیک و سیاست مملکتی سخنی نمی‌راند." در شماره‌های بعدی مسلک نشریه "تربیت نسوان و دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان" معرفی شده است. در سرمقاله‌ی شماره‌ی اول، به حقوق و برتری مادری، اخلاقمند شدن مادران و امکان تحصیل علوم جدید از طریق روزنامه‌ها توسط زنان بزرگسال" اشاره شده و در آخر اضافه شده است: "خانم‌هایی که سواد خواندن ندارند، بر آقایان محترم فرض است که این جریده را برای آنها هر هفته بخوانند تا آنها نیز از این فیض محروم نمانند، بلکه همین معنی سبب شود که تحصیل سواد نیز بفرمایند." این روزنامه، با وجود این‌که اولین تجربه‌ی زنان در روزنامه‌نگاری بوده، تا حدود زیادی در برآورده ساختن اهدافی که در ابتدای انتشار، به آنها اشاره شده بود، موفق عمل کرد و در شناساندن زنان به اجتماع، گام‌های مؤثری برداشت که از این جهت قابل توجه است.
دانش پس از 30 شماره با اعلام یک وقفه‌ی دو ماهه در رجب ۱۳۲۹، بار دیگر منتشر نشد. مجله در 8 صفحه‌ی قطع رحلی و با چاپ سنگی منتشر می‌شده است. این نشریه علاوه بر تهران و شهرستان‌ها در کشورهای دیگر نیز توزیع شده. جز چهار شماره‌ی نخست که در آنها نام ع. صفوت به عنوان سردبیر نشریه ذکر شده در هیچ‌کدام شماره‌های دیگر اسمی از همکاران احتمالی کحال نیامده است. پاورقی‌های دانش ترجمه‌ی داستان‌های غربی بوده که از هویت مترجمان این مطالب هم نشانی نیست.
منابع
- زنان مودب، بنفشه حجازی؛ انتشارات قصیده‌سرا و آشیان: 1396
- کانون بانوان، مریم فتحی؛ موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران: 1383
- کارنمای زنان کارای ایران، پوران فرخزاد؛ قطره: 1381