دبوس

دَبّوس
نوعی گرز از جنس آهن یا چوب. برای گرز نام‌های متعددی ذکر شده که یکی از آن‌ها دَبّوس است. این نوع گرز را سواران و جنگ‌جویان سواره نظام کنار زین می‌آویختند (پنهان می‌کردند) و برای از بین بردن حریفان جوشن‌پوش و کلاه‌خود بر سر، پس از نبرد با شمشیر و نیزه به‌کار می‌بردند. شکل آن مانند چوب‌دستی است که سر آن کلفت و گره‌دار است. در زبان عامیانه پتوز به همین معناست. عرب‌های بدوی عراق و سوریه دبّوس دسته‌کوتاهی که سرش قیراندود و محکم است داشته‌اند که آن را «واحد یموت» نیز می‌خوانند. این نام بدان معناست که با یک ضربه می‌میراند. عنوان واحد یموت یادآور گرز «یک زخم» سام، پهلوانی ایرانی، است. کسی که دبّوس دارد در عربی جَمقدار نامیده می‌شود؛ جمق معرب چمق یا چماق است به معنی چماق‌دار. دبّوس در بعضی متون به معنای شمشیر نیز به‌کار رفته است.