دبی، پیتر جوزف ویلم (۱۸۸۴ـ۱۹۶۶)
دِبی، پیتِر جوزِف ویلِم (۱۸۸۴ـ۱۹۶۶)(Debye, Peter Joseph Willem)
| پیتر جوزف ویلم دبی Peter Joseph Willem Debye | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۸۴م |
| درگذشت | ۱۹۶۶م |
| ملیت | امریکایی هلندی تبار |
| تحصیلات و محل تحصیل | دانشگاه مونیخ |
| شغل و تخصص اصلی | فیزیک دان |
| گروه مقاله | فیزیک و مکانیک |
| جوایز و افتخارات | جایزه نوبل شیمی (۱۹۳۶) |
فیزیک‌دان امریکایی هلندی‌تبار. در بلورشناسی بلورنگاری پودری با پرتو ایکس[۱] پیشگام بود و در زمینه‌های مولکول‌های قطبی، گشتاورهای دو قطبی[۲]، ساختار مولکولی، و بسپار[۳]ها نیز تحقیق می‌کرد. نظریۀ دبی‌ـ‌هوکل، که با همکاری شیمی‌دان آلمانی، اریش هوکل[۴]، ساخته و پرداخته شد، به بررسی نظم یون‌ها در محلول‌ها پرداخت. دبی به‌سبب فعالیتش در زمینۀ ساختار مولکولی، که با بررسی گشتاورهای دوقطبی و پراش پرتوهای ایکس و الکترون‌ها در گازها صورت گرفته بود، جایزۀ نوبل شیمی ۱۹۳۶ را دریافت کرد. در ماستریخت[۵] زاده شد. در مدرسۀ فنی آخن[۶] در آلمان، و در دانشگاه مونیخ درس خواند. در شماری از دانشگاه‌های سوئیس و آلمان استاد بود. از ۱۹۱۰ استاد دانشگاه زوریخ بود. در ۱۹۳۴، به مؤسسۀ ماکس پلانک[۷] در برلین رفت. در ۱۹۴۰ ، هنگامی که در دانشگاه کورنل ایالات متحد امریکا مشغول تدریس بود، آلمان به هلند حمله کرد. بدین ترتیب، از ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۲، در مقام استاد در دانشگاه کورنل ماندگار شد. اولین تلاش عمدۀ دبی اصلاحیه‌ای بود که در نظریۀ اینشتین دربارۀ گرمای ویژه صورت داد و در آن، تراکم‌پذیری[۸] و انبساط‌پذیری[۹] را نیز درنظر گرفت. مطالعات دبی دربارۀ ثابت‌های دی‌الکتریک[۱۰] منجر به توضیح وابستگی این مقادیر به دما و اهمیتشان در تعبیر گشتاورهای دوقطبی، به‌منزلۀ شاخص ساختار مولکولی، شد. او به همین سبب به جایزۀ نوبل دست یافت. یکای ثابت دی‌الکتریک نیز به افتخار او دبی نام‌گذاری شده است. در بلورشناسی، نشان داد که حرکت گرمایی اتم‌های جسم جامد، هنگام رویارویی با پرتوهای ایکس، اثرگذار است و ذراتی که سمت‌گیری نامرتب دارند ممکن است نوع خاصی از نقش پراش پرتو ایکس را پدید آورند. در تحلیل پراش پرتو ایکس به پودرهای دیگر، نیازی به استفاده از تک‌بلورهای بزرگ نیست. دبی در دهۀ ۱۹۳۰ نشان داد که امواج صوتی در مایع همانند توری پراش[۱۱] عمل می‌کنند.