درنا
دُرْنا (crane)
پرنده‌ای بزرگ، درازپا و گروه‌زی، از تیرۀ درناها[۱]، راستۀ درناسانان[۲]. پاها و گردنی بلند، بال‌هایی کوتاه و قوی، سری بدون پر یا با پرهای آویخته، و پاهایی بدون پردۀ بین انگشتان دارد. انگشت عقبی‌اش خیلی بالا آمده، و دارای ناخن تیزی است. درناها ساکن تالاب‌ها و دشت‌هایند و از گیاهان، و نیز حشرات و جانوران کوچک تغذیه می‌کنند. این پرندگان به‌خوبی پرواز می‌کنند و معمولاً مهاجرند. مراسم جفت‌گیری آن‌ها شامل رقص‌های پرهیجانی همراه با جهش است. درناها در همۀ نواحی دنیا، جز امریکای جنوبی، یافت می‌شوند. درنای معمولی[۳]، Grusgrus، هنوز به تعداد زیاد در بسیاری از نقاط اروپا، و زمستان‌ها در افریقا و هندوستان یافت می‌شود. قد این پرنده بیش از یک متر است. پر و بال پرندۀ بالغ به‌رنگ خاکستری است و به تنوع سیاه و سفید، و دارای لکه‌هایی قرمز روی پوست بدون پوشش سر و گردن‌اش است. درناها بر اثر شکار و کاهش زمین‌های باتلاقی آسیب دیده‌اند. در ۱۹۴۴، جمعیت درنای جیغ‌کش[۴] امریکای شمالی Grus americana در طبیعت به ۲۱ قطعه کاهش یافت. با حفاظت دقیق و حساب‌شده، اکنون تعداد آن‌ها به حدود ۲۰۰ قطعه افزایش یافته است. قد درنای تپه‌شنی[۵] (درنای شنی) امریکای شمالی، Grus canadensis، به یک متر می‌رسد و دارای پر و بال خاکستری‌فام، با لکه‌هایی قرمز روی سرش است. این درنا زمستان‌ها را در مکزیک سپری می‌کند و تولید مثل آن در منتهی‌الیه شمال امریکای شمالی صورت می‌گیرد. درنای افریقایی[۶] Anthropoides virgo در اروپای شرقی و شمال آسیا تولید‌مثل، و زمستان‌ها را در افریقا و جنوب آسیا سپری می‌کند. درنای سیبریایی[۷] یا درنای سفید، Grus leucogeranus، که درکل فقط دو جمعیت وحشی متشکل از حدود ۳هزار پرنده است، از پرندگان مهاجری است که به‌شدت در معرض انقراض‌اند. از جنس Grus در ایران سه گونه شناسایی شده است که عبارت‌اند از درنای سفید Grus Leucogeranus، درنای کوچک Grus virgo، و درنای معمولی Grus grus.