درون برگشتگی
درونبرگشتگی (Entropion)
(یا: آنتروپیون) از بیماریهای چشم. چرخش پلک به درون چشم شایعترین ناهنجاری پلکی است که بر اثر مشکلات مادرزادی، عضلهای یا آسیب پدید میآید. فرورفتگی لبۀ پلک به درون چشم باعث اختلال در عملکرد پلک و نیز آسیب به قرنیه و ملتحمه میشود. حرکت طبیعی پلک، مایع را در سطح قرنیه و ملتحمه توزیع و مرطوبسازی میکند؛ اما فرورفتن لبۀ پلک و مژهها به چشم، ملتحمه و قرنیه را عفونی، زخم و در نهایت سوراخ میکند؛ علاوه بر آن حرکت طبیعی پلکها را مختل مینماید. این بیماری میتواند آسیبهای جبرانناپذیر تا نابینایی را به همراه داشته باشد. با مشاهدۀ اولین نشانهها باید به پزشک مراجعه و از پیشرفت آن جلوگیری نمود.
نشانهها
بیماری آنتروپیون که باعث برگشت پلک به داخل چشم و اصطکاک با سطح چشم میشود دارای این نشانههاست: ساییدن قرنیه و ملتحمه به وسیلۀ زبری مژهها و در نتیجه پیدایش سوزش، درد، زخم و عفونت؛ چسبندگی پلکها براثر ترشحات زخم و عفونت؛ عدم کارآیی پلکها بر اثر آن چسبیدگی؛ تورم، قرمزی، التهاب، حساسیت به نور و باد، افتادگی پوست اطراف چشم، کاهش بینایی، احساس فرورفتگی جسم خارجی به چشم؛ خشکی چشم بر اثر افزایش ترشح اشک و آبریزش چشم.
انواع و علل
این بیماری را براساس شاخصهای متعدد به چند دسته تقسیم کردهاند: از نظر علت پیدایش به آنتروپیونهای پیری، اسکار[۱] (زخمهای برجای مانده از جراحی پوست) و تراخمی؛ و بر اساس زمان به موقت و تداومی تقسیم شده است. افرادی فقط در زمان فشار شدید پلکها یا تند پلک زدن به بیماری آنتروپیون دچار میشوند، اما افرادی شرایط خاص ندارند و ممکن است همیشه مبتلا شوند. از نظر سنی گاه نوزادان مبتلا شده، ولی در ماههای نخست برطرف میگردد؛ اما بیشتر افراد بین 47 تا 69ساله و اغلب در 60سالگی این بیماری را خواهند داشت. بر اساس وضعیت، بیماری به سه دستۀ برگشتپذیر[۲]، اسپاستیک[۳] و زخمدار[۴] طبقهبندی شده است. غیر از علتهای یاد شده، بالا رفتن سن هم نقش دارد؛ زیرا کمتوانی عضلهها و رباطهای پلکها، سستی بافتهای نگهدارنده و شل شدن پوست را به همراه دارد و در این شرایط پلک به درون چشم خم میشود. تراخم که قبلاً در ایران فراگیر بود و هنوز در جنوب آسیا و شمال آفریقا فعال است، باعث زخم و عفونت پلک و درونبرگشتگی آن میشود. علاوه بر آن، آلرژی، ژنتیک، اسپاسم، سوختگی و ضربه، چینخوردگی پوست پلک، و مشکلات عصب پلک هم در پدید آوردن آنتروپیون مؤثرند. بعضی از درونبرگشتگیها در اختیار هستند و میتوان مانع بروز آنها شد. ولی بسیاری از آنها به عواملی بستگی دارند که در کنترل بیمار نیست و ناخواسته به آن مبتلا میشود.
تشخیص و درمان
پزشک با مشاهدۀ چشم یا با معاینه ساده متوجه درونبرگشتگی پلک میشود و نوع درمان را تعیین میکند. بعضی درونبرگشتگیها به روش غیرجراحی درمانپذیر هستند. اینها با لنز تماسی نرم، بوتاکس (تزریق به پلک پایین)، بخیه کردن و نوارچسب (چسباندن نوار شفاف پوستی مخصوص روی پلک تا مانع چرخش شود) قابل درمان هستند. اما بیماری که فقط با جراحی درمان میشود، پزشک بر اساس شرایط او و علت بیماری نوعی عمل را تعیین میکند و پس از عمل داروهایی چون آنتی بیوتیک تجویز مینماید. آنتروپیون بیماری مشترک انسان و حیواناتی چون سگ و گربه است.