در ستایش دیوانگی
در ستایش دیوانگی (Encomium moriae)
کتابی در فلسفه، تألیف دزیدریوس اراسموس، به زبان لاتینی، نوشته‌شده در ۱۵۱۱م. این کتاب، چنان‌که از نامش پیداست، اثری دربارۀ دیوانگی است، آن‌گونه که خود از خود سخن می‌گوید، و نه چنان‌که عقل با دیدی محکوم‌کننده بدان می‌نگرد. مؤلف بر آن است که اگرچه ما در دنیایی منطقی و زیر بار آن زندگی می‌کنیم، هیچ روشن نیست که آنچه عقل در مقام مجری منطق دیکته می‌کند حقیقت محض باشد، و از این‌رو خواننده را در حالتی از نسبی‌‌گرایی و شکاکیّت فرومی‌برد که در آن اعتبار عقلانیّت همچون باری سنگین بر دوش آدمی، به نفع اعتبار قائل‌شده برای دیوانگی از میان می‌رود. این‌سان، اراسموس نوعی از اومانیسم را بشارت می‌دهد که سعی در سبک‌کردن و ایجاد تماسی مستقیم‌تر میان انسان و خدا دارد. رودررویی جانانۀ مؤلف با تعصبات و کژتابی‌های روزگار خود، این کتابِ سرشار از ارجاعات دانشورانه به ادبا و نویسندگان گوناگون را به یکی از مهم‌ترین آثار دوران نوزایی بدل کرده است.