دزفول، شهر
| دزفول، شهر | |
|---|---|
| استان | خوزستان |
| شهرستان | دزفول |
| موقعیت | کیلومتری جنوب غربی تهران و ۱۱۹کیلومتری شمال غربی اهواز، سر راه اندیمشک به شوشتر، و کنار راه اندیمشک به سردشت و لالی |
| نوع اقلیم | گرم و خشک |
دِزْفول، شهر
واقع در استان خوزستان، و مرکز اداری شهرستان دزفول. در دشتی در ۴۶۵کیلومتری جنوب غربی تهران و ۱۱۹کیلومتری شمال غربی اهواز، سر راه اندیمشک به شوشتر، و کنار راه اندیمشک به سردشت و لالی قرار دارد. رودخانۀ دز از کنار این شهر می‌گذرد. ارتفاع آن ۱۴۰ متر است. اقلیم آن گرم و خشک، و جمعیت آن ۲۳۵,۸۱۹ نفر است (۱۳۸۵). نام این شهر از دز (قلعه) و پل، ترکیب یافته و به‌صورت معرب دزفول متداول شده است. در روزگار باستان بر روی رودخانۀ دز و در محلی که هنوز آثار آن پابرجاست پلی احداث و برای حفاظت از آن قلعه‌ای ساخته شده بود، که آن را دزپل می‌نامیدند. دزفول را تا قرن ۶ق اندالمشک یا اندامشک می‌نامیدند. جغرافی‌نویسان قدیم، دزفول را قصرالروناش، قنطرةالروم، قنطرةالرود، و قنطرةالزاب نیز نامیده‌اند. این شهر مدت‌ها تحت‌الشعاع جندی‌شاپور بود و ویرانی آن موجب رونق دزفول شد. تعمیرنشدن شبکۀ آبرسانی شهر، که یادگاری از روزگار ساسانیان بود، به شهر آسیب فراوانی رساند. دزفول از حملات مغول محفوظ ماند و در مقابل یورش‌های امیرتیمور مقاومتی نشان نداد و از این بابت آسیبی ندید. به‌دستور نادرشاه افشار دز یا قلعه‌ای در حوالی شهر احداث شد تا شهر از دستبرد لرها در امان باشد. به‌سبب شیوع وبا در شوشتر (۱۲۰۹ش)، دزفول موقتاً مرکز اداری خوزستان شد. تا قرن اخیر، که رنگ‌های خارجی رواج یافت، مردم این شهر به زراعت نیل اشتغال داشتند و محصول آن مرغوبیت خاصی داشت. احداث سد دز و به‌کارگیری سیستم‌های جدید آبیاری و کشاورزی، موجب تحول بزرگی در امر کشاورزی و صنعت شهر شد و آن را در ردیف بزرگ‌ترین و پررونق‌ترین شهرهای کشاورزی و صنعتی کشور قرار دارد.