دهقانی، بهروز (تبریز ۱۳۱۸ـ۱۳۵۲ش)

بهروز دهقانی;
زادروز	تبریز ۱۳۱۸ش;
درگذشت	۱۳۵۲ش
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	مبارز سیاسی
آثار	تحقیقاتی درباره روستاهای آذربایجان ازجمله درباره روستاهای قره باغ ؛ ترجمه آثاری از ماکسیم گورکی و شون اوکیسی
گروه مقاله	تاریخ ایران

از اعضای اولیه و بنیانگذار سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران. وی که پدرش کارگر چاه‌کن و میراب بود، از کودکی به‌کار پرداخت و به‌علت فقر مفرط ناچار شد در ۱۶سالگی ترک تحصیل کند. اما مدتی بعد در دانشسرای مقدماتی تبریز مجدداً مشغول تحصیل شد و در آن‌جا با صمد بهرنگی و کاظم سعادتی آشنا شد. سپس برای تدریس راهی روستاهای آذربایجان شد. وی به‌همراه بهرنگی و سعادتی کوشید در مدارس روستایی و نحوۀ تدریس تغییراتی ایجاد کند. آنان مقالات و داستان‌هایی نیز نوشتند و منتشر کردند. بهروز دهقانی تحقیقاتی دربارۀ روستاهای آذربایجان انجام داد که ازجمله دربارۀ روستاهای قره‌باغ منتشر شده است. وی زبان انگلیسی را نیز آموخت و پس از آشنایی با مارکسیسم، آثاری از ماکسیم گورکی و شون اوکیسی را به فارسی ترجمه کرد. آثار و مقالات وی و صمد بهرنگی در تبریز در روزنامه‌ای به‌نام مهد آزادی منتشر می‌شد. وی پس از ارتباط با امیرپرویز پویان، علی‌رضا نابدل، محمد تقی‌زاده و اصغر عرب هریسی به سازمان چریک‌های فدایی خلق پیوسته و شاخۀ تبریز آن را ایجاد کردند. نخستین عملیات آن‌ها حمله به پاسگاه کلانتری ۵ تبریز و خلع ‌سلاح نگهبان آن بود. بهروز دهقانی از آن پس تحت تعقیب مداوم قرار گرفت و در زدوخوردی که در اردیبهشت ماه ۱۳۵۰ش در یک قرار تشکیلاتی در تهران رخ داد، دستگیر شد. وی را به‌شدت شکنجه کردند و سرانجام بدون آن‌که لب به سخن بگشاید در زیر فشارهای شدید در زندان جان باخت.