دیاپازون

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

دیاپازون (diapason)

دياپازون

در موسیقی، رُکن یا ایست اصلی یک ارگ، که طنین خاص ارگ را به آن می‌دهد. دیاپازون‌ها «باز» یا «ایست‌دار»اند؛ نوع باز آن، رِنگی روشن و شفاف تولید می‌کند و ایست‌دار طنینی گنگ اما شیرین. معادل آن در ارگ‌های آلمانی پرینتْسیپال است. دیاپازون در ضمن نام وسیله‌ای فلزی و دو شاخه است که زیرایی ثابتی دارد و با ملاک قراردادن آن عمل کوک‌کردن را می‌توان انجام داد. این ابزار، که در ۱۷۱۱ در انگلستان اختراع شد، از یک فلز سخت‌شده ساخته می‌شود و دارای دو میلۀ موازی به طول تقریبی دَه سانتی‌متر است که انتهای آن‌ها به‌هم وصل شده و به یک دستۀ کوچک ختم می‌شود که نقطۀ انتهایی آن صاف و بی‌لبه است. وقتی به میله‌ها ضربه بزنند و نقطۀ انتهایی دسته را روی یک سطح چوبی قرار دهند، آوای خالص دیاپازون به گوش می‌رسد. برای هریک از زیرایی‌های موسیقایی یک دیاپازون وجود دارد. دیاپازون لا به «زیرایی کنسرتی» معروف است، زیرا سازهای ارکستر با نت لای بالای دو میانی کوک می‌شوند.