رادار
رادار (radar)
وسیله‌ای برای تعیین محل اجسام در فضا، جهت‌یابی، و ناوبری، از طریق ارسال امواج رادیویی فرکانس‌بالا[۱] و دریافت بازتاب آن‌ها. برای پی بردن به جهت حرکت یک جسم، باریکه‌ای از امواج رادیویی را با طول موج[۲] کوتاه (۱ تا ۱۰۰ سانتی‌متر) و به‌صورت پالس[۳]های کوتاه به‌سوی جسم می‌فرستند و باریکۀ بازتابیده را دریافت می‌کنند. فاصلۀ جسم با اندازه‌گیری زمان رفت و برگشت امواج رادیویی تا جسم، که با سرعت نور حرکت می‌کنند، تعیین می‌شود. از رادار برای آشکارسازی اجسامِ زیرِ زمین، مثلاً شبکه‌های لوله‌کشی نیز استفاده می‌کنند و در باستان‌شناسی نیز کاربرد دارد. به کمک رادار، خطوط کلی ساختمان‌های باستانی را تا عمق بیست متری زیر زمین تشخیص می‌دهند. وجود رادار برای ناوبری در هوای تاریک، ابری یا مه‌آلود ضروری است و در عملیات جنگی، برای آشکارسازی هواپیماها و موشک‌های دشمن کاربرد گسترده‌ای دارد. برای جلوگیری از آشکارسازی با رادار از روش‌های گوناگونی مانند تغییرشکل، با هدف کاهش سطح مقطعی که رادار آن را آشکارسازی می‌کند، پوشاندن سطح با رنگ‌های جاذب امواج رادار، و ایجاد اختلال الکترونیکی استفاده می‌کنند. برای آشکارسازی اهداف کوچک، به‌جای میکروویو[۴] از رادار لیزری[۵] استفاده می‌کنند. رادار را بریتانیا، فرانسه، آلمان، و امریکا مستقل از هم در دهۀ ۱۹۳۰ ابداع کردند و نخستین‌بار بریتانیایی‌ها برای آشکارسازی هواپیماها آن را عملاً به‌کار بردند. در سپتامبر ۱۹۳۸، این کشور زنجیره‌ای کامل از ایستگاه‌های رادار در طول خطوط ساحلی خود احداث کرد. این سیستم در نبرد بریتانیا (۱۹۴۰) اهمیت خود را نشان داد، زیرا با آشکارسازی موقعیت هواپیماهای مهاجم، گشت‌زدن شبانه‌روزی هواپیماهای خودی ضرورت نداشت. همچنین، از زنجیره‌ای از ایستگاه‌های رادار زمینی برای اعلام تهاجم دشمن استفاده می‌کنند. از رادار در هواشناسی[۶] و اخترشناسی نیز استفاده می‌کنند.