رادیکالیسم
رادیکالیسم (radicalism)
(یا: افراط‌گرایی؛ تندروی) نوعی موضع‌گیری سیاسی در جهت هواداری از ایجاد تغییرات بنیادی در نظم سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی موجود. بنیادستیزی معمولاً ریشه در ارزش‌های بنیادین دارد و هدف آن تغییر دادن قهری وضع موجود در جهت سازگار شدن با آن اصول است. رادیکال‌ها معمولاً هرگونه موضع‌گیری در جهت سازش با نظم موجود را کفر می‌دانند، و اصول اعتقادی آنان غالباً بر آموزه‌های فیلسوف یا رهبر سیاسی اقتدارگرا استوار است. رادیکالیسم دورۀ جدید ریشه در چالش با امتیازات طبقات حاکم دارد، خواه این گونه امتیازات بر ادعای حق خداوندی، اشرافیت موروثی، یا ثروت تحکیم‌یافته استوار باشد. افراط‌گرایی در قالب رشته‌ای طولانی از جنبش‌ها، از قیام‌های دهقانی قرن ۱۶ آلمان تا جنبش‌های کارگری افراط‌گرایانۀ اواخر قرن ۱۹، تجلی یافته است. واژۀ «رادیکالیسم» نخستین‌بار دربارۀ جنبشی به‌کار رفت که در اواخر قرن ۱۸ در انگلستان برای اجرای اصلاحات پارلمانی برپا شد. از این زمان به بعد در بریتانیا، رادیکال به‌تدریج مترادف لیبرال شد و به‌جای یکدیگر به‌کار رفتند. عناصر رادیکال انقلاب فرانسه ژاکوبن‌ها بودند که به آمیزه‌ای از جزمیت دوآتشه با آرزوهای تبشیری توده‌های تهیدست توسل می‌جستند (← ژاکوبن‌ها). در جریان انقلاب امریکا، تامس پین[۱] در نوشته‌های تند خود نهاد سلطنت را به ریشخند گرفت و بر حقوق همۀ مردم تأکید کرد. اگرچه افراط‌گرایی سنّتی عمدتاً جنبشی چپ‌گرایانه بوده، اما تمنیّات سودایی چپ‌ها سبب بروز شکل‌های مختلفی از افراط‌گرایی در جناح راست شده است. بر این اساس، در حالی‌که آموزه‌های افراط‌گرایان چپ بر مفاهیم برابری استوار بوده‌اند، افراط‌گرایان راست بر نخبه‌گرایی صحه گذاشته‌اند. مفهوم رادیکال در سال‌های اخیر تغییر کرده است، زیرا دیدگاه‌هایی افراطی پدید آمده که دیگر با سیاست‌های کمونیستی، سوسیالیستی یا لیبرال هم معنا پنداشته نمی‌شوند؛ مثل گرایش‌های گوناگون «چپ نوین» و «تندروهای جنسی».
- ↑ Thomas Paine