رحمت
رحمت
در لغت به معنی مهربانی. این اصطلاح و مشتق‌های آن مانند «رحمان» و «رحیم» ۹۴ مرتبه در قرآن به‌کار رفته است و در مجموع آمرزش، بخشودن، انعام و افضال الهی معنی می‌دهد. لغت‌شناسان عرب این اصطلاح را به‌معنی رقّت قلب آورده‌اند که گاهی صِرفاً به دلسوزی ختم می‌شود و گاهی احسان نیز درپی دارد. البتّه آن‌ها تأکید می‌کنند که این صفت در مورد خداوند به احسان منحصر است و بر همین اساس رحمت‌الهی را بخشش نعمت و رحمت آدمی را دلسوزی خوانده‌اند. در قرآن واژۀ رحمت شش‌بار برای مؤمنان به کار رفته است؛ ازجمله در آیۀ ۵۷ سورۀ یونس. همچنین خود قرآن بشارت و رحمتی برای مسلمانان معرّفی شده است (سورۀ نحل، آیۀ ۵۹؛ سورۀ لقمان، آیات ۲ و ۳؛ سورۀ جاثیه، آیۀ ۲۰) و در تفسیر آن به رهایی از عذاب برای ایمان‌آورندگان در پرتو نور علم و یقین قرآن اشاره شده است. رسول اسلام (ص) نیز «رحمةللعالمین» خوانده شده است (سورۀ انبیاء، آیۀ ۱۰۷)، چرا که اسوۀ حسنه‌ای است که مسلمانان با پیروی صادقانه از او پیوسته مشمول لطف الهی خواهند بود. رحمت را بر دو گونه دانسته‌اند: رحمتی که همه چیز را دربر گرفته و نعمت‌هایی را شامل می‌شود که بر عمل پیشی دارند. این رحمت بی‌قید و شرطی بر همگان جاری و ساری است و بنا بر حدیثی از رسول اسلام (ص) مقدّم بر قهر و غضب الهی است. دوم رحمتی است که به متّقیان و نیکوکاران وعده داده شده است (سورۀ اعراف، آیۀ ۱۵۶؛ سورۀ طه، آیۀ ۵) و بخشش و منّت محض است.