رساله الهیات و سیاست
رسالۀ الهیات و سیاست (Tractatus theologico-politicus)
کتابی در الهیات فلسفی، تألیف باروخ اسپینوزا، به زبان فرانسوی، منتشرشده در ۱۶۷۰. کتاب در بیست فصل تنظیم شده است. فصل‌های اول تا سیزدهم کتاب به تفسیر کتاب مقدس اختصاص دارد. اسپینوزا در تفسیر خود از عهدین نهایت احتیاط را به خرج داده و معتقد است که معجزات ذکر شده در کتاب مقدس با قوانین طبیعی موافقت دارند. فصل‌های چهاردهم و پانزدهم دربارۀ ایمان چونان سرچشمۀ اصلی بینش دینی است و در فصول شانزدهم تا بیستم به مباحثی چون حقوق طبیعی و مدنی و قدرت حاکمه پرداخته شده است. مؤلف این رساله را برای دوری از خشم کالونیست‌ها با نام مستعار به‌چاپ رساند، اما به‌سرعت معلوم شد که نویسندۀ آن اسپینوزا است، و بدین‌سان وی بر آن شد که اثر مهم خود، اخلاق، را به‌چاپ نرساند. این اثر به‌بهترین وجهی بازتاب ایمان عمیق فیلسوفی است که حرمت انتقاد را به‌سبب همین درک دینی، گاه آشکارا شکسته است.