رساله عملیه
رسالۀ عَمَلیّه
نام عمومی کتاب‌هایی که در آن فتاوای مورد نیاز روزمرۀ مقلدان، بدون ذکر استدلال، ارائه می‌شود. گرچه رساله‌نویسی از قرن ۱۱ق رواج بیشتری یافت، با این حال فقیهانی چون شیخ مرتضی انصاری با تواضع از نوشتن رسالۀ مستقل امتناع کردند. امروزه برای رساله‌نویسی بیشتر از متن توضیح‌المسائل، اثر آیت‌الله بروجردی، استفاده می‌شود. قائلان به عدم جواز تقلید از میت، به رسالۀ مرجع متوفی مراجعه نمی‌کنند. رساله‌ها به مسائل جدید می‌پردازند. شرایع، اثر علی بن بابویه قمی، کهن‌ترین رساله است. در آن زمان برای بیان فتوا از عین عبارت روایت با ذکر سند یا بدون آن سود می‌جستند. معروف‌ترین رساله‌های عملیه عبارت‌اند از: تبصرة‌المتعلمین، اثر علامۀ حلی؛ جامع عباسی، اثر شیخ بهایی؛ احکام‌الشریعه، اثر مجلسی اول؛ جامع‌الشتات، اثر میرزای قمی؛ وسیلة‌النجاه، اثر سید ابوالحسن اصفهانی؛ تحریرالوسیله، اثر امام خمینی (ره).