رسوبات آبرفتی
رسوبات آبرفتی (alluvial deposit)
لایه‌ای متشکل از مواد سنگی خردشده یا رسوبات معلق در رودخانه‌ها یا جریان‌های آب که بر اثر کاهش سرعت جریان آب ته‌نشین می‌شوند. دشت‌های رودخانه‌ای[۱] و دلتاها، کلاً از رسوبات آبرفتی ساخته می‌شوند و گودال‌های کوچکی محتوی این رسوبات نیز در بستر سیلاب‌ها، در زمین‌های مرتفع یافت می‌شود. اندازۀ ذرات رسوبات آبرفتی بسیار متفاوت و ابعادشان از پاره‌سنگ[۲]، قلوه‌سنگ[۳]، شن[۴]، ریگ[۵] و ماسه[۶] تا سیلت[۷] و رس[۸] متغیر است. مواد اولیۀ این نهشته‌ها، سنگ و خاک نواحی مرتفع است که بر اثر فرسایش سست می‌شوند و سپس جریان‌های آب کوهستانی آن‌ها را می‌شوید و با خود می‌برد. بیشتر زمین‌های مزروعیِ حاصل‌خیز جهان روی رسوبات آبرفتی قرار گرفته‌اند. این رسوبات همچنین منبعی باارزش از مواد معدنی‌اند. جریان‌های رودخانه‌ای به نوعی به جداسازی رسوبات نیز می‌پردازند؛ به این معنا که مواد سنگین‌تر، زودتر نهشته شده و مواد سبک‌تر به سمتِ پایین رودخانه شسته می‌شوند. بدین‌سبب کانی‌هایی سنگین، مانند طلا[۹] و قلع، که در سنگ‌های اصلی‌شان به مقدار کم وجود دارد، در بستر رودخانه نهشته و متمرکز می‌شوند، و اغلب تراکم آن‌ها به اندازه‌ای است که ارزش اقتصادی دارد. این ذخایر به «کان‌سنگ‌های آبرفتی[۱۰]» معروف‌اند.