رشد (حقوق)

(در مقابل سَفَه، به معنی نادانی، مانند حالت معلولین ذهنی)، رشد در قانون مدنی ایران تعریف نشده، اما غیر رشید مطابق مادۀ ۱۲۰۸ ق.م. «کسی است که تصرف او در اموال و حقوق مالی خود عقلایی نباشد». به کمک مفهوم مخالف این ماده می‌توان گفت رشد عبارت است از رسیدن انسان به سنّی که تصرفات او در اموال و حقوق مالی عقلایی باشد. شخص غیر رشید را سفیه نیز گویند. رشد، بعد از بلوغ است و تا قبل از رسیدن به سن بلوغ، رشد حاصل نمی‌شود. بنابراین ممکن است شخص بالغ باشد اما رشید نباشد، مانند مجنون یا سفیه که به ۱۸سالگی تمام رسیده، اما قوۀ تشخیص عقلی ندارد. ملاک رشد، برای معاملات ۱۸ سال تمام شمسی است که امارۀ رشد است و ملاک رشد برای ازدواج در پسران ۱۵ سال تمام شمسی و برای دختران ۱۳ سال تمام شمسی است. معاملات و تصرفات غیر رشید در اموال خود نافذ نیست، مگر با اجازۀ ولی یا قیم او، اعم از این‌که این اجازه قبلاً داده شده باشد یا بعد از انجام معامله یا تصرف. مع‌ذلک غیر رشید می‌تواند مانند صغیرِ ممیز تملک بلاعوض کند (مادۀ ۱۲۱۴ق.م.).