روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات
رَوضاتُ‌الجَنّات فی اوصاف مدینه هرات
نوشتۀ معین‌الدین محمد اسفزاری ( ـ پس از ۸۹۹ق)، کتابی در جغرافیای تاریخی به فارسی . این اثر مشتمل بر ۲۶ روضه است که هر یک به چندین چمن تقسیم می‌شود. به‌رغم عنوان کتاب که می‌نماید از آغاز تا انجام در وصف هرات باشد، بخش بزرگی از آن در ذکر محاسن و فضایل خراسان است، ولی به هرات توجه ویژه‌ای نشان داده شده است. برخی از موضوعات کتاب را می‌توان چنین برشمرد: وضعیت جغرافیایی شهرهای مشهور و نواحی مختلف خراسان؛ شرح حال رجال و مشایخ صوفیه؛ وصف بناهای آن دیار مانند مدرسه، کتابخانه و مسجد؛ شرح حکایات تاریخی و ذکر تاریخ گورکانیان، آل کرت و شرح وقایع سلطنت امیرتیمور گورکانی و اخلاف او تا ۸۸۹ق؛ عظمت و آبادانی هرات در عهد سلطان حسین بایقرا و اجتماع امرا، فضلا، سخندانان، شعرا، نویسندگان و هنرمندان در دربار او. اسفزاری از چهار منبع سود جسته است: تاریخ هرات از فامی؛ کرت‌نامۀ ربیعی پوشنگی؛ تاریخ هرات ابواسحاق حداد و نیز تاریخ‌نامه هرات سیفی هروی. این کتاب در ۲ جلد به کوشش محمدکاظم امام به‌چاپ رسیده (تهران ۳۹ـ۱۳۳۸) و باربیه دو منار نیز دو بخش از آن را به فرانسه ترجمه کرده است (پاریس، ۱۸۹۱).