روغن کاری
روغنکاری (lubrication)
مالیدن مادهای به سطوح تماس، سطوح تکیهگاهی یا سطوح راهنمای ماشینآلات، برای کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک. مادۀ مصرفی در روغنکاری را روانکار یا روانساز مینامند. روانکارهای طبیعی ممکن است مانند روغنهای آلی یا معدنی مایع یا نیمهمایع باشند؛ مانند گریس نیمهجامد یا گرافیت جامد. سیلیکونها و فرآوردههای خاصی که در دماهای بالا کار میکنند، ازجمله روانکارهای مصنوعیاند که در موتورهای دیزل پیشرفته بهکار میروند. این روانکارها ممکن است با ایجاد نوعی پوشش روی قطعات متحرک آنها را روانکاری کنند یا روغنهایی باشند که هنگام تجزیه رسوبهای اصطکاکزا بهجا نمیگذارند. در گذشته از روغنهای نباتی و حیوانی و پیه حیوانات برای روغنکاری استفاده میکردند. از اواخر قرن ۱۹ بهبعد، بیش از ۹۰ درصد از روانکارها را از نفت بهدست میآورند. روانکار خوب باید چگالی مناسب داشته باشد، در برابر اسیدهای خورنده مقاومت کند، سیال باشد، مقاومت اصطکاکی یا کششی آن کمینه باشد، نقطۀ احتراق و اشتعال آن بالا باشد، اکسید نشود، و صمغ تشکیل ندهد. روانکارها با جلوگیری از سایش یا چسبیدن ناشی از انبساط گرمایی فلزات امکان کار بیوقفه را برای ماشینآلات فراهم میکنند. امروزه، برای کنترل بهتر روغنکاری را بهشیوۀ مکانیکی و معمولاً از طریق مجموعهای از شیرها، زنجیرها یا حلقههای چرخان، وسایل فرورونده، وسایل پاشنده یا مخازن مرکزی و پمپ صورت میدهند. نیز ← روانساز