ریسندگی
ریسندگی (spinning)
فنِ کشیدن و تابیدن الیاف با دست یا دستگاه نخ‌ریسی[۱]، و تبدیل آن به نخ یا رشتۀ بلند. الیاف مصنوعی به‌‌صورت مایع از درون جوف‌های دستگاه تارسازی[۲] عبور می‌کند. نخ‌ریسی در گذشته با دست، و به‌وسیله دوک[۳] صورت می‌گرفت؛ دوک وسیلۀ ابتداییِ ریسیدنِ پشم است که در ایران پیشینۀ دیرین دارد. بعدها چرخ ریسندگی[۴] جانشین آن شد. حدود ۱۷۶۴ جیمز هارگریوز[۵] در انگلستان دستگاه ریسندگی جِنی[۶] را ساخت که نوع اولیۀ آن هم‌زمان هشت ماسوره[۷]، و نمونه‌های بعدی ۱۶ ماسوره را می‌ریسید. در ۱۷۷۹ ساموئل کرامپتون[۸]، دستگاه ریسندگی میول[۹] را ساخت که یک چرخ متحرک برای حمل دوک[۱۰]ها داشت؛ از این دستگاه هنوز هم استفاده می‌شود. نوع دیگری از دستگاه ریسندگی، یک چارچوب ریسندگی دوّار داشت، که در ۱۸۲۸ در امریکا ابداع شد. در این دستگاه، یک مجموعه قرقره، با سرعت‌های متفاوت نخ را می‌کِشند و نازک و نازک‌تر می‌کنند، سپس نخ‌ها به‌هم تابیده، و حول ماسوره‌های درحال چرخش پیچیده می‌شوند. در آغاز، حدود ۹هزار سال پیش، نخ‌ریسی با دست و بااستفاده از فرموک[۱۱] (میله‌ای شکاف‌دار که دسته‌ای از الیاف را در خود نگه می‌دارد) صورت می‌گرفت؛ فرموک یک دوک سنگین بود که می‌چرخید و نخ را می‌تابانْد. حدود دهۀ ۱۳۰۰م، دوک نخ‌ریسی به اروپا وارد شد؛ گرچه استفاده از آن از مدت‌ها پیش در شرق رایج بود. این دستگاه، الگویی را برای نخ‌ریسی دوکی با ماشین به‌دست داد. طی قرن بعدی، چرخ نخ‌ریسی هم‌زمان نخ را می‌ریسید و حول ماسوره نیز می‌پیچاند؛ اما تا قرن ۱۸ در ماشینی‌شدن نخ‌ریسی تحول چندانی به‌وقوع نپیوست.