زبدةالبیان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

زُبدة‌البیان
(یا: زبدةالبیان فی احکام‌القرآن؛ زُبدة‌البیان فی براهین احکام القرآن؛ زُبدةالبیان فی شرح آیات احکام‌القرآن) تألیف مقدس اردبیلی، کتابی به عربی، در تفسیر آیات فقهی قرآن. مؤلف در این اثر با تکیه بر آیاتی که حاوی احکام فقهی است، به استنباط پرداخته است. او همچنین از ابتدای کتاب طهارت تا کتاب قضا و شهادت، همۀ ابواب فقهی را که در قرآن ریشه دارند بررسی کرده است. شرح و حاشیه بر آن فراوان است. فیض کاشانی و سید نعمت‌الله جزائری از شارحان آن به‌شمار می‌روند. محمدابراهیم حسینی قزوینی بر آن شرحی با نام تحصیل‌الاطمینان فی شرح زبدةالبیان نوشت که آقاجمال خوانساری آن را بسیار ستود. مفاتیح‌الاحکام فی شرح آیات‌الاحکام اثر سید محمدسعید طباطبایی قهبایی از دیگر شروح معروف آن است. زبدةالبیان در ۱۳۰۵ق به‌چاپ سنگی رسید. به نوشتۀ شیخ آقابزرگ تهرانی نسخه‌ای دست‌نویس از ترجمۀ فارسی این اثر در کتابخانۀ صدر نجف نگهداری می‌شده است.