زبیده
زُبِیْده (۱۴۵ـ ۲۱۶ق)
از زنان نیکوکار عرب، نوۀ ابوجعفر منصور خلیفۀ عباسی و همسر هارون‌الرشید و مادر امین عباسی. زبیده لقبی بود که پدرش به‌واسطه زیبایی‌اش به او داد. او که در ۱۶۵ق، به عقد هارون‌الرشید در آمد. حافظِ قرآن و به عمران و آبادانی علاقه‌مند بود. از مهم‌ترین آثار وی دستور احداث قنات عین زبیده در مکه است. پس از فتح بغداد به‌دست طاهر ذوالیمینین و کشته‌شدن محمد امین، اموال او نیز توقیف شد. زبیده نامه‌ای جانسوز به مأمون، فرزندخوانده‌اش، نوشت که مأمون پس از مشاهدۀ نامه بیش از اندازه متأثر شد. از این‌رو اموال او را برگرداند و در کاخ خلافت جایگاهی مخصوص برای او فراهم کرد و تا پایان عمر با احترام به‌سر برد. دربارۀ زبیده و هارون افسانه‌هایی در هزارویک شب آمده است.