زندیه
زَنْدیه
سلسله‌ای از پادشاهان ایران در نیمۀ دوم قرن ۱۲ و آغاز قرن ۱۳ق. اینان دراصل از طایفۀ زند و از طوایف لُر فیلی بودند که در حدود قلعۀ پری، از توابع ملایر، سکونت داشتند و مقارن فتنۀ افغان، در محل خود قدرتی یافتند. در اوایل دورۀ نادر شاه به اجبار به خراسان کوچانیده شدند و پس از قتل نادر، به سرپرستی کریم‌خان زند، به زادگاه خود بازگشتند. کریم خان از هرج و مرج این دوره، استفاده کرده، عَلم استقلال برافراشت و سلسلۀ زندیه را بنیاد نهاد. وی خود را «وکیل‌الرعایا» نامید و در طول حدود ۳۰ سال حکومت خود توانست قلمرو خاندان زند را بر سراسر ایران، به‌استثنای خراسان که شاهرخ افشار بر آن امارت داشت، گسترش دهد. با مرگ وی، بین فرزندان و برادرانش بر سر جانشینی اختلاف افتاد. پس از کریم‌خان به‌ترتیب ابوالفتح‌خان، محمدعلی‌خان، محمدصادق‌خان، علیمرادخان، صید مرادخان، جعفرخان و لطف‌علی‌خان به حکومت رسیدند. این سلسله به‌دست آقا محمدخان برافتاد. نیمی از دوران کریم‌خان، قرین صلح و آرامش بود. مملکت در زمان او رونق یافت و شیراز و بیشتر شهرهایی که در قلمرو وی بودند، روبه آبادانی نهادند. بناهای بسیاری چون ارگ کریم‌خان، بازار، حمام و مسجد وکیل در شیراز ساخته شد. همچنین روابط بازرگانی با بریتانیا، از طریق بوشهر و خلیج فارس برقرار شد.